فیلوجامعه‌شناسی

سندرم «خودمردم‌پنداری»

فرستادن به ایمیل چاپ

دکتر حامد حاجی‌حیدری ادامه مطلب...در گفتگو با ایرنا؛ فقط ایده‌ای برای تأمل بیشتر


░▒▓ با «خود مردم پنداری» شماری از انتلکتوئل‌ها مواجهیم، نه مردم

▬    دکتر حامد حاجی‌حیدری، عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، ناآرامی‌های رخ داده در هفته اخیر را متفاوت با رویکرد غالب «مردم» دانست و گفت: واژه «مردم»، نه تنها در فضای سیاسی ایران مورد سوء استفاده بوده، بلکه از زمان افلاطون تا حال، پیوسته کژتابی داشته است و مدام موجب خطاهای متعدد تحلیلی شده است؛ ما با چیزی که میتوان نام آن را «خودمردم‌پنداری» گذاشت مواجهیم، یعنی برخی از انتلکتوئل‌ها، «مردم» را خودشان و محیط اطراف خودشان تصور می‌کنند، در حالی که با سایر مردم، چه آن فوج عظیمی که در تشییع شهید حججی و شهید سلیمانی و نه دی و تجمع غیرمنتظره روز یکشنبه و اربعین و ... شرکت می‌کنند، و چه مردم تمام کلان‌شهر تهران یا شهرها و شهرستانهای دیگر ایران ارتباط منظمی ندارند؛ آن‌ها، اغلب، در تهران و غالباً هم در گوشه‌ای از شمال یا غرب تهران، برخی مشاهدات را که مؤید تصور شخصی خودشان است، به طور نامنظم، رأی و نظر مردم قلمداد می‌کنند. وی افزود: این رویکرد از سال ۸۸ شکل گرفته و هنوز هم ادامه دارد، وقتی خودشان به فردی رأی می‌دهند، تصور می‌کنند سایرین هم همان‌طور می‌اندیشند، و وقتی خودشان در مورد موضوعی نظر خاصی دارند، آن را به کل «مردم» تعمیم می‌دهند.



░▒▓  زودتر از این‌ها منتظر پروتست اجتماعی بودیم
▬    این استاد جامعه‌شناسی در بیان ارزیابی خود از ریشه اتفاقات اخیر گفت: ما به دلیل فشارهای مالایطاق اقتصادی که در دولت قبل شکل گرفت و تا حدودی نیز در بحران جهانی اقتصاد ریشه دارد، خیلی زودتر از این‌ها منتظر نحوی از اعتراض یا اصطلاحاً پروتست اجتماعی بودیم و به نظرم این رخداد، هم دیر اتفاق افتاد و هم دامنه آن به طور نامعمولی محدود و کوچک بود.
▬    اصولاً برای ما سؤال بود که چرا بعد از آنکه دولت آقای روحانی با سیاست‌های اقتصاد آزاد و بدون تأمین اجتماعی مناسب، دولت را به لحاظ اجتماعی، بسیار بد اداره کرد و شرایط اجتماعی بسیار سنگینی ایجاد شد، و با اینکه دولت جدید حدوداً در کنترل تورم موفق بود، و پس از اصلاح ارز ۴۲۰۰ تومانی نیز، به دلیل اعطای کمک معیشتی تا حدودی فزایندگی فشار اقتصادی را مهار کرد، اما بویژه در قلم اجاره مسکن، به سبد هزینه خانوارها فشار سنگینی وارد آمد؛ از این رو تصور می‌شد، با وقوع یک جرقه و بهانه، خصوصاً اقشار آسیب‌پذیر، باید واکنش شدید و متناسبی به این مشکلات نشان می‌دادند، اما این‌طور نشد.
▬    حاجی‌حیدری گستره ناآرامی‌ها را کمتر از انتظار خواند و گفت: ما با شرایطی مواجه شدیم که می‌طلبید جرقه‌های اعتراض که اول در شبکه‌های اجتماعی و بعد در کف خیابان روشن شد، در زمینه فشارهای اقتصادی بسیار گسترده‌تر شود. اتفاقاً سؤال این است که چرا ابعاد این اعتراضات و تنش‌ها این قدر محدود بود؟ جالب این که بعضی انتلکتوئل‌ها هم از عدم همراهی «مردم» متعجب بودند، چرا که با همان مشکل «خودمردم‌پنداری»، تصور می‌کردند که «مردم» باید پرخاش بیشتری از خود نشان دهند. پاسخ در این حدود است که اغلب مردم به سیاست‌های اقتصادی دولت، کم و بیش امیدوارند. شخصاً گمانم این هست که دولت در زمینه سیاست‌های اقتصادی مسیر درستی در زمینه انضباط مالی و ارتباط منظم با اقشار حاشیه‌ای طی می‌کند، ولی همچنان از این بردباری اقشار آسیب‌پذیر مبهوت هستم؛ ظاهراً جامعه ما به رغم مشکلات سنگین خود، با درک شرایط جهانی و تلاش‌های دولت، به دولت آیت الله رئیسی امیدوار است.
▬    وی اتفاقات رخ داده بعد از مصیبت مهسا امینی را هماهنگ شده توصیف کرد و ادامه داد: باید ابعاد این موضوع معلوم شود، چون برخی نخبگان سیاسی خاص در این زمینه بیانیه دادند که در موارد مشابه قبلی بیانیه نمی‌دادند که هیچ، گاهی در جهت نکوهش قربانی گام بر میداشتند؛ این شیوه غیر معمول آن‌ها، این را به ذهن متبادر می‌کرد که گویی یک ستاد هماهنگی، این‌ها را در کنار اقدامات خارجی به خط کرده بود، و حوادث بعدی را هم همان ستاد هماهنگی رقم زد، و جالب این که آن‌ها که در زمان مصیبت مهسا امینی بیانیه دادند در مورد مصائب بعدی مانند آتش زدن قرآن کریم یا پرچم کشور یا شهادت فجیع و مظلومانه جوان مشهدی، یک مصاحبه و ابراز تأسف هم نکردند.


░▒▓ عناصر نفوذی به ما بسیار نزدیک‌اند
▬    وی درباره علت کشیده شدن اعتراضات به درگیری و اغتشاش اظهار کرد: در زمینه موضوعات امنیتی تخصصی ندارم، ولی گمانم این است که مواردی مثل ترور شهید فخری زاده هشدار داد که عناصر نفوذی بین ما، و بسیار نزدیک هستند، طوری که یک ترور پیچیده را با این امکانات و طراحی‌های سنگین اجرا می‌کنند. البته این اظهار نظر کارشناسی شده نیست و قضاوت من به عنوان یک فرد عادی در این زمینه است، و نمی‌دانم این سطح از نفوذ امنیتی چقدر در دنیا متعارف است، ولی به هر تقدیر، این حس در ما ایجاد می‌شود که جماعتی در میان ما و در این شهر شلوغ هستند که هر از گاهی با یک بهانه‌ای پیدایشان می‌شود و به طوری که گمان نمی‌رود آموزش ندیده و عملکردشان طراحی نشده باشد، تخریب می‌کنند و آسیب می‌زنند و غوغا به بار می‌آورند؛ بخصوص وقتی مطلع شویم شماری از دستگیرشدگان اغتشاشات اخیر، سابقه دستگیری در سال ۸۸ را هم داشته‌اند.


░▒▓ با سایبرفضا، به جای ۴ سال یک‌بار، هر ۴ ساعت می‌توان نظر عموم مردم را شنید
▬    حاجیحیدری در پاسخ به این سؤال که رویکرد مسئولان کشور در این موضوع چطور بوده و چگونه می‌شد عملکرد بهتری در کاهش نارضایتی و خشونت و افزایش اعتماد عمومی ارائه داد؟، گفت: ما از سال ۲۰۰۰ با گسترش سایبرفضا، وارد یک دوره جدید حیات اجتماعی در جهان شده‌ایم و شوک همهگیری کوید۱۹ باعث شد همه افراد جامعه، حتی کسانی که از این فضا پرهیز داشتند، ناگزیر، وارد آن شوند و بخش مهمی از زندگی اجتماعی به سایبرفضا مهاجرت کند. از این قرار، مردم‌سالاری نیز باید دگرگون شود و اصولاً باید در آستانه شکل‌گیری نحوی «مردم‌سالاری دینی هرروزه سایبرفضایی» در کشور خود باشیم. با این حساب، نظام حکمرانی لازم نیست صبر کند و هر چهار سال یک بار رأی مردم را دریافت کند، بلکه این فرصت را دارد تا فعالانه و با حضور و رصد در متن کلانداده‌های اجتماعی، به صورت دائم صدای بخش عمده‌ای از مردم و خواسته‌ها و از آن مهم‌تر، رهنمودها و راه‌حل‌های آنان را بشنود؛ حتی یک پیشنهاد این هست که دستگاه تصمیم‌سازی کشور با کمک شمار بسیار فارغ‌التحصیلان علوم انسانی و مهندسی، استارتاپ‌های کثیری را شتاب دهد تا دائم مشکلات و راه‌حل‌های عموم مردم را از اقصا نقاط کشور رصد کنند و پس از سنجش‌های علمی به نظام حکمرانی عرضه کنند تا حکومت بتواند پیوسته خود را با راه‌یابی‌های عموم مردم تطبیق و ارتقاء ببخشد. وی در ادامه گفت: با توجه به روند اتفاقات و رویدادهای اعتراضی در سال ۷۸، ۸۸ و ۱۴۰۱، به نظر من هر چه روند دهه به دهه تغییر کرده است، گستره خیابانی این اتفاقات کمتر شده است و به جای آن، بیشتر بازتاب سایبری پیدا می‌کند، و این هم دلیل دیگری در تأیید این مطلب است که نظام حکمرانی و تصمیم‌سازی ما باید حضور مؤثر و پاسخگوتری در سایبرفضا داشته باشد.
▬    عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران اضافه کرد: شنیدم برخی انتلکتوئل‌ها که از تکرار تجمع‌ها در شهرهای مختلف متعجب و سرخورده بودند، پرخاشگرانه می‌گفتند که «چرا مردم را مقابل مردم قرار می‌دهید؟» آن‌ها به این ترتیب آرزوی خود را بیان می‌کردند؛ آن‌ها می‌خواستند مجموعه حکمرانی مستقیماً با جماعت آشوبگر مواجه شود تا این مواجهه، با اصرار آشوبگران به تخریب و تجاوز، باعث ریزش اقتدار و اعتبار حکومت شود. این در حالی است که دلیل موفقیت جمهوری اسلامی در فرو نشاندن مسائل سال ۷۸ و ۸۸ این بود که حکومت تسهیل کرد تا حامیان انقلاب اسلامی به میدان بیایند و نظرشان را بیان کنند، تا معلوم شود، صدای غالب مردم چیست.


░▒▓ باید قبل از این‌ها عملکرد کلی نیروی انتظامی به سمت سایبرپلیس تغییر شکل می‌داد
▬    این استاد دانشگاه تصریح کرد: من یقین دارم که عموم مردم ایران، همه اعضای نیروی انتظامی و قطعاً حتی کسانی که خانم مهسا امینی را دستگیر کردند، از مصیبت فوت او متأسف بوده و هستند؛ و هیچ دلیلی وجود نداشت و ندارد که کسی این رویداد را مصیبت قلمداد نکند. برداشت من این هست که در ضمن این مصیبت، این فرصت قابل درک هست که به موازات انتقال بخش‌های مهمی از زندگی اجتماعی به سایبرفضا، عملکردهای ارشادی یا آموزشی و انتظامی پلیس هم می‌تواند تا حدود زیادی به سایبرفضا منتقل شود و از بروز برخی تنش‌های غیرضروری پرهیز شود.
▬    او گفت: البته من کارشناس انتظامی نیستم، اما روشن است برقراری نظم در تهران که در فهرست ده کلان‌شهر عظیم جهان است و افزون بر آن، جمعیت آن در روز، تقریباً دو برابر جمعیت آن در شب است، واقعاً دشوار است؛ اگر قرار است در چنین شهری نظم برقرار شود یا کسی درباره نظم تذکری دریافت کند، باید از امکانات سایبرفضا در این رابطه استفاده بسیار بیشتری صورت بگیرد و تنها در صورت اصرار بر عدم اجرای قانون و نظم، در خارج از سایبرفضا اقدام عینی صورت بگیرد. مشابه این تسهیل سایبرفضا را در مواجهه راهنمایی و رانندگی با تخلفات رانندگی می‌بینیم که موفق‌تر از مواجهه عینی در متن کوچه و خیابان است.
▬    وی با اشاره به جنبش دختران انقلابی که فعالیت آن تیرماه امسال صورت متفاوت و زیباتری گرفت و تذکر و اهدای گل و گفتگوهای همدلانه با خانم‌های کم حجاب داشتند و بسته‌های رسانه‌ای متناسب تولید می‌کردند، گفت: در این تذکرهای همدلانه معلوم شد که برخی دختران جوان یا حتی میان‌سال، اطلاعات درستی در مورد حجاب و اهمیت دینی آن و تصریح آن در قرآن کریم و وصایای شهیدان و استدلالات متنوع اجتماعی از این دست نداشتند، و وقتی متوجه می‌شدند، به لحاظ عاطفی با دختران انقلابی همدلی داشتند و وضع حجاب خود را اصلاح می‌کردند. این حرکت، بازخوردهای خوبی داشت و یک گمان من آن است که اتفاقات اخیر، واکنشی به نتایج موفقیت‌آمیز آن اقدامات فرهنگی خودجوش دختران انقلابی دهه هشتادی بود. نیروی انتظامی هم می‌تواند قبل از تذکر در فضای عینی، در سایبرفضا و فضای دیجیتال، پیام‌هایی به افراد ارسال کند تا آن‌ها با ضوابط قانونی یا ملاحظات اجتماعی مرتبط با موضوع حجاب یا هر موضوع انتظامی دیگر آشنا شوند و اگر به این تذکرها بی‌توجهی شد، وارد اقدام در فضای عینی شود. حالا موقعیت فراهم است تا این انتقال پلیس به سایبرفضا تدارک شود و عملکردهای انتظامی و قانونی شکل منعطف‌تر و درخوری به خود بگیرد.
توأم‌بااقتباس‌های‌آزاد
مأخذ:ایرنا
هو العلیم

آخرین بروز رسانی در چهارشنبه, 06 مهر 1401 ساعت 18:07

موج‌سواری انتلکتول‌ها بر مصیبت مهسا امینی

فرستادن به ایمیل چاپ

دکتر حامد حاجی‌حیدری؛ ادامه مطلب...فقط ایده‌ای برای تأمل بیشتر


▀█▄ قضیه:

▬    اطبای حاذق را در چهره‌های آرام و پراطمینان می‌شناسیم؛ آرامش و اطمینانی که از عمق دانش نسبت به ریشه‌های نظم قوانین طبیعی برمی‌خیزد. در شرایطی که مردم عامی غیرپزشک یا از آنان آشکارتر، دانشجویان پزشکی «دستپاچه و هراسان» می‌شوند، آن‌ها «حکیمانه و پرطمأنینه»، به دنبال ریشه بیماری‌های هولناک می‌گردند، و با تشخیص درست و دقیق خود، طوری ریشه‌ها را درمان می‌کنند که بیمار و خانواده‌اش، راهی برای ادای سپاسگزاری خود جز بردن دسته گلی برازنده به مطب حکیم نمی‌یابند. «حکمت و طمأنینه» خصلت رفتاری طبیب حاذق است.

▬    ولی امروز، نقدهای اجتماعی انتلکتول‌ها که گمان می‌برند سنخی از اطبای جامعه هستند، به طرز نامناسبی بی‌فرجام و دستپاچه است؛ روشن است که نقدهای آن‌ها، تأثیر متناسب چندانی نیز، در ساحت اجتماعی به جای نمی‌گذارند، چرا که از هر مصیبتی که برای مخاطبان خویش تصویر می‌کنند، راه برون رفتی که معاد و فرجام روشنی ترسیم نماید، نشان نمی‌دهند. مخاطبان، در بلندمدت، انتظار «حکمت و طمأنینه» دارند؛ ولی انتلکتول‌ها فقط موجی جستجو می‌کنند تا با خرج قدری همدردی، بحران تریبون خود را برای اندک‌مدتی تشفی بخشند.
▬    واقع و صورت مسأله این است؛ فرهنگ اینستاگرام به عنوان آلوده‌ترین شبکه اجتماعی جهان می‌تازد، و زنان را به بدن‌نمایی هر چه بیشتر فرامی‌خواند؛ اقشار مختلف این جامعه و در سطحی وسیع‌تر، جامعه جهانی از رویارویی با موضوعات مختلف برآمده از فرو رفتن زنان در مقتضیات بدن و استایل وامانده‌اند، و آمار گوناگون طلاق و ترک ازدواج و تجاوز و قتل‌های ناموسی و ... گواه آن است؛ مادران و پدرها در کار دختران خویش، دختران و پسرها در کار خواهرهای خود، و کودکان در کار مادرهای خویش مانده‌اند که واقعاً «این‌ها از بدن خود چه می‌خواهند؟»... در سوی دیگر، در عملکرد انتظامی دم و دستگاهی که باید در یکی از بزرگ‌ترین ابرشهرهای جهان که روزها تقریباً به اندازه جمعیت ثابت‌اش، جمعیت متغیر دارد، نظم و قانون برقرار نماید، بی‌گمان، خلل‌هایی بروز می‌کند؛ خصوصاً در قبال موضوعی که درون بسیاری از خانواده‌ها نیز لاینحل مانده و در تواتری بالا، به بن‌بست و دشواری و جدایی می‌انجامد.
▬    در این شرایط، عملکرد انتلکتول‌ها مشمئز کننده است؛ عملکرد تخصصی آن‌ها در این خلاصه می‌شود که موجی را که در شبکه برآمده و تک تک مردم نیز در هم‌حسی و هم‌دردی با آن توانمنداند شناسایی نمایند و بدون ریشه‌یابی و تجویز مدلل، صرفاً با کاربست کلامی تندتر، خود را فراتر از فهم مردم نشان دهند؛ زمانی یکی از همین انتللکتول‌ها، به کنایه به همقطاران خود گفته بود: ما مثل «اسکیپی» هستیم؛ بعد از وقوع حوادث سر و کله‌مان پیدا می‌شود و نچ نچ می‌کنیم و با تکرار نچ نچ، یا بلندتر گفتن آن، وانمود می‌کنیم که وظیفه خود را انجام داده‌ایم.

▀█▄ کاوش در اطراف قضیه:
▬    تز ۱. اغلب، شیوه عمل انتلکتول‌ها چنین است: عموماً، برای آن‌که در وفور اطلاعات این روزگار دیده شوند، اعلام «فاجعه» و «بحران» می‌کنند تا اشاره‌گرها و اسکرول‌ها و انگشتان را بر روی صفحه خود متوقف نمایند. آن‌ها ناگزیر، به دنبال مخاطب می‌گردند، و برای این منظور، سخنان بسیار از وقوع فجایع می‌گویند، تا چشم‌ها را جلب و مبهوت خویش کنند، و در این میان، آن‌چه چندان به چشم نمی‌خورد «حکمت و طمأنینه» است.
▬    تا آن‌جا که به انتلکتولیسم مربوط می‌شود، مشکل مهم عملکردی، در همین نداشتن تریبون یا همان مطب مستمر است که باعث می‌شود انتلکتولیسم در بیان نقطه نظرات خود «افراط» کند. آن‌ها در کوتاه مجال‌هایی که به دست می‌آورند تا در مرکز توجهات قرار گیرند، می‌کوشند از یک «بحران» پرده‌برداری کنند تا قدری چشم‌ها دوخته شود، و در نتیجه فرصتی بیابند و حرف‌هایشان را بزنند. این، زبان آن‌ها را به تندی باز می‌کند.
▬    تز ۲. البته چیزهای دیگری نیز در کار هست که باعث می‌شود انتلکتولیسم زبان تندی داشته باشد؛ مثل این که خاستگاه طبقاتی انتلکتول در قشر متوسط، از سویی او را به زندگی دور از زحمات به دست آوردن نان و اولیات زندگی سوق می‌دهد، و در سوی دیگر، نگاه آن‌ها به طبقه مرفه جهانی، مدام، نبودن‌هایی را گوشزد می‌کند که با داشته‌های تاریخی ملت و زحماتی که پابرهنه‌ها برای به دست آمدن همین داشته‌ها کشیده‌اند قیاس نمی‌شود. در مجموع انتلکتول در این خاستگاه طبقاتی، قدری «ناشکر» است.
▬    تز ۳. یا این که انتلکتول، آن‌چنان در شک‌گرایی مستمر ناشی از علم تجربی مدرن که به منظر و منافع دانشمندان مختلف منوط است گرفتار می‌شود، که ایمان و اطمینان خود را به آینده و معاد کردارهای خود و جامعه از دست می‌دهد. از این قرار است که اغلب، احساس ناامنی و «بی‌خانمانی» می‌کند، و دقیقاً نمی‌داند «چه باید کرد؟». این نیز موجب می‌شود که از سر احتیاط هم که شده، برای پیشگیری از یک وضعیت اسف‌بار احتمالی، چراغ‌های قرمز را مستمراً روشن نگه دارد.
▬    نهایتاً این که به هر دلیل که هست، انتلکتولیسم و روحیه انتلکتولی که در آکادمی خانه می‌کند، یک نتیجه ناخواسته برای جامعه به دنبال می‌آورد. قدری «اضطراب»، مدام و پیوسته از سمت انتلکتولیسم و محافل آکادمی به سمت جامعه تزریق می‌شود، بدون آن‌که نسخه مسکّنی برای آن پیچیده شود، و اجتماع و گروهی که چشم و گوش به انتلکتولیسم داشته باشند، لاجرم قدری مضطرب هم خواهند بود. این، مضمونی است که مستمراً نزد ادبا و فلاسفه اروپا نیز، از ویلیام شکسپیر و میگوئل سروانتس گرفته تا فئودور داستایفسکی مورد ابرام بوده است: ذهن مدرن، همان «ذهن بی‌خانمان» است.

▀█▄ چه باید کرد؟
▬    برای درمان این «ذهن بی‌خانمان» و جامعه‌ای که گرفتار تراوشات آن می‌شود، چه باید کرد؟
▬    نکته اول این که باید رسم زود قضاوت کردن را برانداخت. یکی از اشتباهات رایج بین اغلب انتلکتول‌ها، سبک شمردن امر «قضاوت» است؛ و در وضعیت سبک شمردن «قضاوت»، ساده‌ترین کار، «منفی‌بافی» است. برای «منفی‌بافی»، تنها قدری حس و حال «پرخاش» لازم می‌آید، در حالی که «واقع‌نگری مثبت و رو به آینده» که مردم از «حکیم» انتظار دارند، مستلزم ارائه «طراحی‌هایی برای آینده» است، و اتخاذ این دیدگاه همواره دشوار خواهد بود. پس، غالباً انتلکتول‌ها، که خود را متفکل سخن راندن در موقعیت‌های معدود مورد توجه واقع شدن می‌شمرند، مسیر ساده‌تر را بر می‌گزینند.
▬    در ارتباط با نکته اول، نکته دوم این که جایگزینی این روحیه در جامعه خوب است که دریابیم، تکرار یک مطلب و درخواست، همواره مؤثرتر از بیان شدید و غلیظ آن است. اکثراً، انتلکتول‌ها در معدود زمان‌هایی که تریبون به دست می‌آورند، تمایلی به درخواست مکرر یک چیز ندارند؛ زیرا، از این‌که جواب منفی بشنوند، می‌ترسند، و گمان می‌برند که مجال دیگری در دست نخواهد بود. واقعیت این است که رد شدن از سوی مردم برای انتلکتول خوشایند نیست؛ او احساس می‌کند که هر پاسخ منفی که از مردم بشنود، توانایی‌ها و ارزش‌های او زیر سؤال می‌برد. پیشنهاد ما به انتلکتول‌ها این است که زندگی خود را به سبک زندگی مردم نزدیک کنند و بدین ترتیب ارتباط بیشتری با مردم داشته باشند. این باعث می‌شوند که هم مسائل مردم را بهتر درک کنند و قضاوت‌های واقعی‌تری داشته باشند، و هم کانال‌های ارتباطی مناسب‌تری با مردم بجویند.
▬    در ارتباط با نکته دوم، نکته سوم این است که انتلکتول‌ها بهتر است قدری برای ملت خود وقت بگذارند. خواندن مستمر نظریه‌های مغرب‌نشینان، فرصت مشاهده و سیاحت مردم خودی را از آن‌ها گرفته است. اگر انتلکتول تمام زمان و همت خود را روی فکر کردن به انتظارات و خواسته‌های پدرخوانده‌های غربی بگذارد، قادر نخواهد بود به «جنبه‌های خودی ما» دسترسی پیدا کند. روشن است که مردم در بلندمدت برای او حسابی باز نمی‌کنند حتی اگر زمانی دانشجوی خود او بوده باشند، چرا که اساساً روی سخن انتلکتولیسم را به دیگران می‌بینند.
▬    در ارتباط با نکته سوم، نکته چهارم آن است که «اصول» مهم زندگی خودی ما را شناسایی کنید؛ گفتار انتلکتول‌ها، از سوی مردم، به مثابه «از هر دری سخنی» به نظر می‌رسد، به رغم روحانیت که از یک نقشه راه کلی و متن مقدس که معاد و آتیه جهان و مسیر دسترسی به آن را ترسیم می‌کند، پیروی راسخی می‌ورزد. زمانی که راهنمایی و برنامهٔ مشخصی برای حیات ملت خود نداشته باشید، نمی‌توانید در مسیر درست قرار بگیرید و مردم را هم در مسیر درستی قرار دهید. به عبارت دیگر، بازیچهٔ دیگران می‌شوید و به هر جهتی که آن‌ها می‌خواهند سوق داده خواهید شد.
مأخذ:فارس
هو العلیم

آخرین بروز رسانی در یکشنبه, 27 شهریور 1401 ساعت 06:27

خوانش مجدد آزادی/ناخرسندی

فرستادن به ایمیل چاپ

شامل ادامه مطلب...برداشتی آزاد از امیل دورکیم


• بنا بر نظر امیل دورکیم، در دنیای مدرن و با تغییر ساز و کارهای حقوقی، نظام حقوقی جبرانی، دو صورت از همبستگی نفی کننده ایجاد می‌کند: همبستگی واقعی (real) و همبستگی شخصی (personal). همبستگی واقعی، گویای حراست از افراد از طریق حقوق محدود کننده، خصوصاً حقوق مالکیت و وراثت است؛ و همبستگی شخصی، حقوقی را که ناشی از تضاد و نابرابری بین افراد بود را احیا می‌کند. اولی ابژکتیو است و دومی سوبژکتیو، هر چند که هر دو در معنای دورکیمی عینیت و جبریت دارند.

• هیچ یک از این دو نوع همبستگی اثبات کننده نیستند؛ به این معنا که پایه و مایۀ تازه‌ای برای همبستگی بنا نمی‌کنند، بلکه بیشتر، اشخاص را به طریق نفی کننده به هم مربوط می‌کنند. بیشتر حد و مرزهای میان افراد را معین می‌کنند. این همبستگی، همبستگی راستین نیست؛ اولین شرط همنوایی جمعی، این است که مشارکت کنندگان در جمع، مزاحم هم نشوند.

• حقوق متکی به همبستگی نفی کننده، با در تقابل قرار دادن افراد منزوی، زمینه‌ی مشارکت مشروط آن‌ها را در امور مشترک فراهم می‌کنند.
• موانع و محدودیت‌ها مندرج در این ضوابط حقوقی نفی کننده، افراد را از یکدیگر متمایز می‌سازد.
• دورکیم نمونه این نوع درک حقوقی جدید را در جان لاک ملاحظه می‌کند؛ جان لاک، حقوق مالکیت، را حقوقی واقعی قلمداد می‌کند، زیرا پایه حقوق در درون هر فرد است.
• این ایده «آدم‌های منزوی»، شبیه تصویر جهان نیوتنی از اتم‌های منزوی بود که ایده‌های ما درباره‌ی فرد و بازار تجاری قرن هفدهم را دوباره تأیید می‌کند. وجد و شعف بسیاری برانگیخت، این مکانیک نیوتنی که قانون عمل و عکس‌العمل را بین این ذرات متنافر و عمیقاً متمایز برقرار کرد.
• خب؛ با فرض این افراد ذره‌ای شده جدا از هم، پس همبستگی اجتماعی چه معنایی می‌یابد؟ پاسخ دورکیم آن است که همبستگی حاصل فرایند عقلانی‌سازی «خواهد بود»؛ البته این‌ها امیدهای دورکیم، به آینده‌ای در دنیای مدرن است که طی آن، وضع انومیک وقت پایان یابد، و همه چیز که از جایش به درآمده به جای برازنده خویش بازگردد؛ بازگشتی که در سال 2022، هنوز روی نداده است.
• تقسیم کار اجتماعی، تخصصی شدن کارکردها، و تنوع حقوق و نقش‌های اجتماعی، جامعه را فقط تکه تکه و منقسم نمی‌سازند، بلکه سبب اتحاد آن نیز «خواهد شد»؛ این فرصت را ایجاد «خواهد کرد» که همکاری، توافق و یکپارچگی افزایش یابد. افراد بدون آن که «مزاحم» هم شوند، از همکاری‌های شفاف بهره‌مند «خواهند شد». از آنجا که کارکردهای اجتماعی خاص‌تر شده‌اند، نیازمند هماهنگی بیشتری میان این بخش‌ها «خواهیم بود» تا تعادل اجتماعی را حفظ کنند. تمایز‌یابی بنیادین و یکپارچگی، محصول وابستگی متقابل بیشتر میان بخش‌های جامعه «خواهد بود».
• دورکیم، با استعانت از زیست‌شناسی و فیزیولوژی، تشبیهی میان سیستم عصبی ارگانیسم‌های زنده و هماهنگی جامع کارکردهای آن‌ها برقرار می‌سازد. دورکیم نتیجه می‌گیرد که پیچیدگی بیشتر ارگانیسم اجتماعی، سبب خاص‌تر شدن کارکردهایش، موجب سازگارتر شدن امکاناتش، و هماهنگ‌تر شدن آن «خواهد شد».
• همکاری در سطوح مختلف جامعه ایجاد «خواهد شد». ساحت‌های مختلف اجتماعی و کارکردهای خاص پدید «خواهند آمد». همبستگی نه مبتنی بر قوانین تنبیهی و نه مبتنی بر همنوایی فراگیر اشخاص و اتفاق آراء عمومی شهروندان «خواهد بود». نظام حقوقی، متکی بر ایده‌های مشترک نیست، بلکه بر حقوق جداگانه تک تک افراد بنا «خواهد شد» و «خواهد کوشید» تا از «مزاحمت» هر کس با حیطه دیگری جلوگیری نماید. قواعد و شیوه‌های ایفای نقش‌ها، دیگر نشانگر آگاهی فراگیر جمعی یا نیروی جامعه «نخواهند بود»؛ آن‌ها دیگر به عنوان امری مقدس و متعالی دیده «نخواهند شد» که بیانگر روح مشترک باشند. پس، نقض قانون هم با واکنش عمومی همراه «نخواهد بود». نقض قانون، باعث مدارای بیشتر و تنبیه و مجازات کمتری می‌شود.
• عملاً حمایت عمومی از پشت قوانین برداشته می‌شود و معنای دیگر این وضع آن است که فرد در عین یافتن آزادی از جبر اجتماعی، در مقابل نیروهای جمعی از حمایت دیگران بی‌بهره می‌شود.
• این، وجه دوگانه آزادی مندرج در نظام حقوقی مدرن است. به موازات کاهش قدرت وجدان جمعی، تمایز و خودمختاری فردی برای یافتن سعادت فردی، و در عین حال، بروز ناخرسندی و رنج رشد می‌کند.
مآخذ:...
هو العلیم

آخرین بروز رسانی در شنبه, 26 شهریور 1401 ساعت 05:19

انتلکتول‌ها و لباس عزای اباعبدالله علیه‌السلام

فرستادن به ایمیل چاپ

دکتر حامد حاجی‌حیدری؛ادامه مطلب... فقط ایده‌ای برای تأمل بیشتر


▬    لباس عزای اباعبدالله علیه‌السلام،

▬    به تن مسیحی و یهودی برازنده است، اما...


▬    ولی، به تن
▬    انتلکتول ظاهراً مسلمان و
▬    ظاهراً شیعه
▬    که دنبال دموکراسی امریکایی است،
▬    زاااااااار می‌زند...

▬    صحنه عاشورا هر جور که تفسیر شود،
▬    بیانیه‌ای کامل‌عیار علیه دموکراسی خام مدرن است...
مآخذ:...
هو العلیم

 

آخرین بروز رسانی در دوشنبه, 17 مرداد 1401 ساعت 17:45

ریز نتایج آزمون پایان دوره سایبرفرهنگ(فرهنگ مجازی) دکترای تخصصی | نیم‌سال ۲-۰۱-۱۴۰۰

فرستادن به ایمیل چاپ

ادامه مطلب...|


دانشجویان گرامی

سلام و احترام؛

• تصحیح اوراق، به شیوه جستجوی کلیدواژه‌ها انجام ننننشد، و برای برداشت‌ها و تفاسیر معتبر یا نزدیک به اعتبار، نمره متناسب تعلق گرفت.
• هر پاسخ‌نامه، بدقت و با صرف وقت مناسب، بررسی شد.
• بدخطی، یا نگارش پس و پیش سؤالات، لطمه‌ای به تخصیص نمرات وارد نیاورده است.
• جمع‌بندی نمرات، مکرراً مورد وارسی قرار گرفت.
• پاسخ‌نامه افراد حایز نمره آستانه ”چهارده“، مجدداً بررسی، و در مورد دقت نمره، اطمینان حاصل شد.
• کلیه گزارش‌ها و دست‌نوشته‌ها، با وسواس، طبقه‌بندی و بررسی گردید، و بیشترین نمرۀ ممکن برای آن‌ها در نظر گرفته شد. بویژه از بصیرت‌ها و دانش مندرج در بخش اظهارنظرهای پایانی گزارش‌ها سپاسگزارم.
• توجه شما را به ریز نمرات جلب می‌کنم.
• در پایان، امیدوارم که مجموعه آموزشی تدارک دیده شده این درس، انگیزه‌ها، اطلاعات و نیروی لازم برای ادامه بررسی‌های شما در این قلمرو مهم را فراهم آورده باشد.
• تغییر برنامه درس را از طریق همین وب‌گاه پی‌گیری فرمایید.
• در پناه ولیعصر(عج) پاینده باشید.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ







شماره دانشجویی:                                     ░                ۲۵۰۶۰۰۰۱۹   
جمع نمره پاسخ‌نامه:                                  ░                ۱۵   
گزارش‌های تحقیق:                                  ░                ۱   
گزارش تحقیق پایانی:                                  ░                -۱   
مشارکت مؤثر در روند کلاس:                                  ░                ۲   
▒▓ نمره نهایی:                                  ░                ۱۷




شماره دانشجویی:                                     ░                ۲۵۰۶۰۰۰۱۷   
جمع نمره پاسخ‌نامه:                                  ░                ۹.۷۵   
گزارش‌های تحقیق:                                  ░                ۲   
گزارش تحقیق پایانی:                                  ░                   
مشارکت مؤثر در روند کلاس:                                  ░                ۳   
▒▓ نمره نهایی:                                  ░                ۱۴.۷۵




شماره دانشجویی:                                     ░                ۲۵۰۶۰۰۰۱۵   
جمع نمره پاسخ‌نامه:                                  ░                ۵.۵   
گزارش‌های تحقیق:                                  ░                ۱.۲۵   
گزارش تحقیق پایانی:                                  ░                ۱   
مشارکت مؤثر در روند کلاس:                                  ░                   
▒▓ نمره نهایی:                                  ░                ۷.۷۵




شماره دانشجویی:                                     ░                ۲۵۰۶۰۰۰۰۳   
جمع نمره پاسخ‌نامه:                                  ░                ۲.۲۵   
گزارش‌های تحقیق:                                  ░                ۰   
گزارش تحقیق پایانی:                                  ░                   
مشارکت مؤثر در روند کلاس:                                  ░                   
▒▓ نمره نهایی:                                  ░                ۲.۲۵

 

آخرین بروز رسانی در پنجشنبه, 30 تیر 1401 ساعت 19:21

ریز نتایج آزمون پایان دوره فلسفه علم کارشناسی‌ارشد| نیم‌سال ۲-۰۱-۱۴۰۰

فرستادن به ایمیل چاپ

ادامه مطلب...|


دانشجویان گرامی


سلام و احترام؛

• تصحیح اوراق، به شیوه جستجوی کلیدواژه‌ها انجام ننننشد، و برای برداشت‌ها و تفاسیر معتبر یا نزدیک به اعتبار، نمره متناسب تعلق گرفت.
• هر پاسخ‌نامه، بدقت و با صرف وقت مناسب، بررسی شد.
• بدخطی، یا نگارش پس و پیش سؤالات، لطمه‌ای به تخصیص نمرات وارد نیاورده است.
• جمع‌بندی نمرات، مکرراً مورد وارسی قرار گرفت.
• پاسخ‌نامه افراد حایز نمره آستانه ”دوازده“، مجدداً بررسی، و در مورد دقت نمره، اطمینان حاصل شد.
• کلیه گزارش‌ها و دست‌نوشته‌ها، با وسواس، طبقه‌بندی و بررسی گردید، و بیشترین نمرۀ ممکن برای آن‌ها در نظر گرفته شد. بویژه از بصیرت‌ها و دانش مندرج در بخش اظهارنظرهای پایانی گزارش‌ها سپاسگزارم.
• توجه شما را به ریز نمرات جلب می‌کنم.
• در پایان، امیدوارم که مجموعه آموزشی تدارک دیده شده این درس، انگیزه‌ها، اطلاعات و نیروی لازم برای ادامه بررسی‌های شما در این قلمرو مهم را فراهم آورده باشد.
• تغییر برنامه درس را از طریق همین وب‌گاه پی‌گیری فرمایید.
• در پناه ولیعصر(عج) پاینده باشید.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ



شماره دانشجویی:                                     ░            ۳۱۰۷۰۰۰۱۶   
جمع نمره پاسخ‌نامه:                                  ░            ۱۷   
گزارش‌های تحقیق:                                  ░            ۳.۵   
مشارکت مؤثر در روند کلاس:                                  ░            ۱   
▒▓ نمره نهایی:                                  ░            ۲۰




شماره دانشجویی:                                     ░            ۳۱۰۷۰۰۰۰۹   
جمع نمره پاسخ‌نامه:                                  ░            ۱۷   
گزارش‌های تحقیق:                                  ░            ۰   
مشارکت مؤثر در روند کلاس:                                  ░            ۱   
▒▓ نمره نهایی:                                  ░            ۱۸




شماره دانشجویی:                                     ░            ۳۱۰۷۹۹۰۰۹   
جمع نمره پاسخ‌نامه:                                  ░            ۱۴   
گزارش‌های تحقیق:                                  ░            ۱   
مشارکت مؤثر در روند کلاس:                                  ░            ۲   
▒▓ نمره نهایی:                                  ░            ۱۷




شماره دانشجویی:                                     ░            ۳۱۰۷۰۰۰۰۴   
جمع نمره پاسخ‌نامه:                                  ░            ۱۶   
گزارش‌های تحقیق:                                  ░            ۰   
مشارکت مؤثر در روند کلاس:                                  ░                
▒▓ نمره نهایی:                                  ░            ۱۶




شماره دانشجویی:                                     ░            ۳۱۰۷۰۰۰۱۲   
جمع نمره پاسخ‌نامه:                                  ░            ۹.۷۵   
گزارش‌های تحقیق:                                  ░            ۰.۵   
مشارکت مؤثر در روند کلاس:                                  ░            ۱   
▒▓ نمره نهایی:                                  ░            ۱۱.۲۵


 

آخرین بروز رسانی در جمعه, 24 تیر 1401 ساعت 18:09

ریز نتایج آزمون پایان دوره نظريه‌های‌جامعه‌شناسی‌دوکارشناسی‌ارشد| نیم‌سال ۲-۰۱-۱۴۰۰

فرستادن به ایمیل چاپ

ادامه مطلب...|


دانشجویان گرامی


سلام و احترام؛

• تصحیح اوراق، به شیوه جستجوی کلیدواژه‌ها انجام ننننشد، و برای برداشت‌ها و تفاسیر معتبر یا نزدیک به اعتبار، نمره متناسب تعلق گرفت.
• هر پاسخ‌نامه، بدقت و با صرف وقت مناسب، بررسی شد.
• بدخطی، یا نگارش پس و پیش سؤالات، لطمه‌ای به تخصیص نمرات وارد نیاورده است.
• جمع‌بندی نمرات، مکرراً مورد وارسی قرار گرفت.
• پاسخ‌نامه افراد حایز نمره آستانه ”دوازده“، مجدداً بررسی، و در مورد دقت نمره، اطمینان حاصل شد.
• کلیه گزارش‌ها و دست‌نوشته‌ها، با وسواس، طبقه‌بندی و بررسی گردید، و بیشترین نمرۀ ممکن برای آن‌ها در نظر گرفته شد. بویژه از بصیرت‌ها و دانش مندرج در بخش اظهارنظرهای پایانی گزارش‌ها سپاسگزارم.
• توجه شما را به ریز نمرات جلب می‌کنم.
• در پایان، امیدوارم که مجموعه آموزشی تدارک دیده شده این درس، انگیزه‌ها، اطلاعات و نیروی لازم برای ادامه بررسی‌های شما در این قلمرو مهم را فراهم آورده باشد.
• تغییر برنامه درس را از طریق همین وب‌گاه پی‌گیری فرمایید.
• در پناه ولیعصر(عج) پاینده باشید.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

شماره دانشجویی:                                     ░       ۳۱۰۷۰۰۰۱۶   
جمع نمره پاسخ‌نامه:                                  ░        ۱۷   
گزارش‌های تحقیق:                                  ░        ۲   
مشارکت مؤثر در روند کلاس:                                  ░        ۱   
▒▓ نمره نهایی:                                  ░        ۲۰



شماره دانشجویی:                                     ░       ۳۱۰۷۰۰۰۰۴   
جمع نمره پاسخ‌نامه:                                  ░        ۱۵.۷۵   
گزارش‌های تحقیق:                                  ░        ۱   
مشارکت مؤثر در روند کلاس:                                  ░        ۲   
▒▓ نمره نهایی:                                  ░        ۱۸.۷۵



شماره دانشجویی:                                     ░        ۳۱۰۷۰۰۰۱۷  
جمع نمره پاسخ‌نامه:                                  ░        ۱۵.۷۵   
گزارش‌های تحقیق:                                  ░        ۰.۷۵   
گزارش فوق‌العاده:                                  ░                ۱   
مشارکت مؤثر در روند کلاس:                                  ░            
▒▓ نمره نهایی:                                  ░        ۱۷.۵



شماره دانشجویی:                                     ░       ۳۱۰۷۰۰۰۰۹   
جمع نمره پاسخ‌نامه:                                  ░        ۱۵   
گزارش‌های تحقیق:                                  ░        ۰   
مشارکت مؤثر در روند کلاس:                                  ░        ۱   
▒▓ نمره نهایی:                                  ░        ۱۶


شماره دانشجویی:                                     ░        ۳۱۰۷۰۰۰۱۲   
جمع نمره پاسخ‌نامه:                                  ░        ۷.۵   
گزارش‌های تحقیق:                                  ░        ۰   
مشارکت مؤثر در روند کلاس:                                  ░        ۱   
▒▓ نمره نهایی:                                  ░        ۸.۵


آخرین بروز رسانی در پنجشنبه, 30 تیر 1401 ساعت 19:29

مسأله حجاب؛ رکود اقدام فرهنگی در انتظار بهبود اقتصادی

فرستادن به ایمیل چاپ

دکتر حامد حاجی‌حیدری؛ادامه مطلب... فقط ایده‌ای برای تأمل بیشتر


░▒▓ قضیه

▬    به نظر می‌رسد انتظار مبهمی برای بهبود اقتصادی، اقدامات فرهنگی را  به رکود کشانده است. گویا این تلقی وجود دارد که در شرایط اقتصادی وخیم نباید در جریان کار فرهنگی، تنش تازه‌ای به اجتماع وارد نمود؛ باید صبر کرد تا این دوران بگذرد و در آینده زمینه فراهم‌تر گردد. ...

▬    غافل از این که بحران جهانی اقتصاد، که از سال ۱۹۹۷ آغاز شده و در سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۱۶ و ۲۰۲۲ تعمیق و تشدید گردیده، در افق میان‌مدت آینده فروکش نخواهد کرد، و برنامه‌های توسعه، به برنامه‌های مدیریت بحران تحویل و تقلیل یافته‌اند. تمام کشورهای دنیا، و بویژه کشور ما که در گرماگرم دشوارترین فشارهای تحریمی تاریخ است، باید شرایط دشوار اقتصادی را به عنوان یک پیش‌فرض بپذیرند.
▬    در این شرایط، کار فرهنگی باید، در قالب‌های خلاقانه‌تری بازسازی و ترویج شود، چرا که اولاً فرهنگ، یک وجه مهم هر اقدام برای مدیریت بحران‌های اقتصادی و مدیریتی آینده خواهد بود، و در ثانی و مهم‌تر آن که، برخی تخریب‌های فرهنگی در آینده قابل احیاء نخواهد بود، یا دشوار و در مدت بسیار طولانی قابل برگشت می‌گردند... .
▬    واقعیت آن است که سال‌هاست در اروپا و همچنین کشورهای اسلامی، مسأله حجاب، به عنوان اصلی‌ترین رایت و پرچم اسلام، جبهه اصلی رویارویی بوده است. حتی مساجد نیز چنین جایگاهی را نداشته‌اند. هم دشمنان اسلام، تمرکز خود را بر ضربه زدن به حجاب نهاده‌اند، و هم مسلمین طبق دستورات قرآن کریم بر مسأله حجاب تمرکز داشته‌اند. فرهنگ اینستاگرام در کشور ما که تنها کشور قرمز کاربری اینستاگرام در جهان است، عامل مضاعفی است که بر مسأله حجاب فشار می‌آورد. تمرکز ایرانیان «خائن» خارجی که از جانب دولت‌های متخاصم پشتیبانی می‌شوند نیز بر موضوع حجاب است. ما به توجه ویژه کار فرهنگی و نهادسازی هوشمندانه در زمینه امر به معروف و نهی از منکر نیاز داریم. این باور هست که در شمار نهادهای انقلابی، و در کنار بسیج و جهاد سازندگی، همواره جای یک نهاد انقلابی و مردمی برای امر به معروف و نهی از منکر خالی بوده است؛ نهادی که تشکیل آن، دستور صریح قرآن است.

░▒▓ برهان
▬    رقابت‌های سهمگین سیاسی و اقتصادی دنیای امروز، آتش به پا می‌کنند، و ضمن سوزاندن توان‌ها و ظرفیت‌ها، تنها برای جریان‌هایی که توان نوآوری فوق‌العاده خود را حفظ کنند، امکان بقا باقی می‌گذارند. برنامه‌های سیاسی امروزی، چه کوچک و چه بزرگ، تلاش می‌کنند تا میزان نوآوری خود را افزایش دهند، تا بدین ترتیب، در فضای آتشین و هولناک رقابت‌های امروز، توش و توان بقای خود را حفظ کنند. با افزایش سهولت طرح ایده‌های نوآورانه سیاسی بر بستر شبکه، کاملاً واضح است که در سیاست عملیاتی، ایجاد تمایز و کسب مزیت رقابتی فقط می‌تواند در سایه نوآوری مستمر ایجاد شود.
▬    به نظر می‌رسد نخستین گامی که نوآوری فرهنگی در این زمینه را بسیج می‌کند، ورود گسترده و اصولی زعمای دینی به اعلام ضرورت نوآوری در موضوع امر به معروف و نهی از منکر در کل و به طور خاص در این موضوع است. اگر صدر این جریان دفاع اصولی از مرزهای دین، به صورت مداوم، اهمیت و نیاز به نوآوری در امر به معروف و نهی از منکر را رصد نماید و مورد تأیید و پشتیبانی قرار دهد، و از ایده‌های جدید حمایت نماید، زمینه‌های انسانی در صف عمل کننده تقویت خواهد شد و رقیب هم با حزم بیشتر و دریدگی کمتری مرزها را هدف حمله قرار می‌دهد.
▬    مع‌الوصف باید انتظارات غیرواقعی از طرح‌های نوآورانه را کنار گذاشت و اقدام و عمل را بیش از حد منوط به مقدمات نکرد. این، اشتباهی است که در طول سالیان اخیر در مورد حجاب و موضوعاتی از این دست مرتکب شده‌ایم. مستمراً با طرح موضوع، همه را به کارهای زیربنایی و مقدماتی که هیچ گاه هم از مرحله مقدمات عبور نکرده‌اند حوالت داده‌ایم.

▬    نکته دوم آن که باید رویه‌های هموار و قابل درک حمایت از نوآوری تعریف و طراحی شوند. بیشتر، سهواً یا عمداً، افراد خلاق و نوآور را دلسرد کرده‌ایم، و به جای خلاقیت‌ها و پا پیش گذاشتن‌هایی که به باور ما زیادی تند و تیز یا زیادی معمولی بوده‌اند، چیزی جایگزین نکرده‌ایم. تاریخ امر به معروف در دهه‌های اخیر پر از این نوع خلاق و خلاقیت‌سوزی‌هاست. ما رویه‌های واضحی به منظور حمایت از خلاقیت و نوآوری و پاداش‌ده‌ی به کسانی که ریسک ایجاد نوآوری را می‌پذیرند ایجاد نکرده‌ایم. برای آن که به قدر کافی در زمینه فرهنگ و امر به معروف، نوآور باشیم، به طرز عجیبی در عین نوآوری باید منضبط هم باشیم؛ به این معنا که رویه‌های مشخص و منضبطی برای طرح و پی گیری نوآوری‌ها داشته باشیم.

▬    مطلب سوم آن که، باید ارتباطات میان سطوح مختلف از فعالان فرهنگی امر به معروف تسهیل گردد و گسترش یابد؛ ارتباطات پایدار در کلیه سطوح تشکیلاتی، در کنار تعهد و التزام به نوآوری در میان کلیه فعالان و در تمامی سطوح ضرورت دارد؛ ارتباطات ناپایدار یا فاصله میان رهبران و فعالان باعث دلسردی فعالان شده و زمانی که این اتفاق بیفتد، قطعاً آن‌ها به سمت روش‌های ایمن و کم ریسک مشارکت سوق داده می‌شوند و خلاقیت و نوآوری در آن‌ها کاهش می‌یابد. در این شرایط، حتی ممکن است که نیروهای فعال، به افراد منزوی تبدیل شوند.
مستندات را از دفتر سایت بخواهید
مأخذ:فارس
هو العلیم

آخرین بروز رسانی در سه شنبه, 31 خرداد 1401 ساعت 13:35

برآورد واکنش به اغتشاش در تقسیم کار اجتماعی؛ تأملات دورکیمی در مواضع مونتسکیو

فرستادن به ایمیل چاپ

دکتر حامد حاجی‌حیدری؛ادامه مطلب... فقط ایده‌ای برای تأمل بیشتر


▬    در شرح امیل دورکیم بر مونتسکیو، نکته بدیعی آمده: ”«استبداد»، با بی‌رونقی کامل تقسیم کار، منزلت و قدرت اجتماعی داخلی تعریف می‌شود“.

▬    صرف‌نظر از آن که این تعریف جامعی از استبداد هست یا خیر، که به نظر می‌رسد نیست، ولی یک فرضیه جالب از آن قابل استخراج است، و آن اینکه:...

▬    در شرایط اغتشاش در تقسیم کار، می‌توان از جامعه همان واکنش‌هایی را انتظار داشت که معمولاً در قبال استبداد معمول داشته می‌شود.
▬    در شرایط امروز جهان که با بحران جهانی اقتصاد مواجهیم که در چهار موج ۱۹۹۷، ۲۰۰۸، ۲۰۱۶، و ۲۰۲۲، تعمیق یافته، در جهان با خشم‌های مبهم مردمی مواجهیم که در جریان دریافت ضربات متوالی نمی‌دانند از کجا می‌خورند؟
▬    ریشه این بحران در تحول فنّاوری و فشار آن بر بازار اشتغال انسانی است، ولی مردم دنبال مقصری از نوع انسانی در دامنه اعمال «قدرت اجتماعی داخلی» (به قول دورکیم) می‌گردند...
▬    عزل نظر از این که اغتشاش در تقسیم کار، ناشی از چه باشد، مردم به دنبال مقصر خواهند گشت و او را به مثابه مستبد، عقوبت خواهند کرد.
مآخذ:...
هو العلیم

 

آخرین بروز رسانی در پنجشنبه, 19 خرداد 1401 ساعت 23:24

جمع‌بندی‌دسـ☷ـتنامه‌نظریه‌های‌جامعه‌شناسی... چرخش مدرن... سبک متمایز علوم اجتماعی قاره‌ای... مونتسکیو

فرستادن به ایمیل چاپ

دکتر حامد حاجی‌حیدری؛ادامه مطلب... فقط ایده‌ای برای تأمل بیشتر


▬    در استمرار خط نظری که به دنبال حفظ و دفاع از سوژه خودبنیاد، به عنوان نقطه محوری فکر مدرن بود، شارل-لوئی دو اسکوندا بارون دو مونتسکیو، در کنار جان لاک بریتانیایی، طراح عمده نظری چیزی است که به آن «تفکیک قوا» می‌گوییم.

▬    از این قرار، برای سوژه خودبنیاد، این امکان تعبیه شده است که برای دفاع از خود، از قوای حکومت در مقابل یکدیگر استفاده کند. در واقع، هر مقام حکومتی برای پیشبرد اراده خود باید دنبال صورت معقولی باشد که بتوان لااقل دو قوه دیگر را بر مبنای آن متقاعد کرد.

▬    از این گذشته، به رغم جان لاک که طرح چهار قوه را ریخته بود، و عملاً قوه فدراتیو را ناظر بر سایر قوا قرار داده بود، در طرح مونتسکیو، سه قوه ملحوظ هست که در عرض هم هستند و این، موقعیت امر سیاسی را تضعیف می‌کند.
▬    به لحاظ روشی، مونتسکیو بر خلاف هابز و موافق با دکارت، در نظر داشت تا بر اساس ماهیت امور، به اصول و روح قوانین دست یابد که روابط ضروری قوانین را با رسوم، آب و هوا، دین، بازرگانی و غیره را بیان می‌دارد.
▬    از دیدگاه او، روح قوانین ملت‌ها، متأثر از دو دسته عوامل است:
▬    ۱. عوامل مادی که مهم‌ترین آنها اقلیم است و بر روی روانشناسی افراد تأثیر می‌گذارد.
▬    ۲. عوامل معنوی و اخلاقی مانند دین، فرهنگ، اداب و رسوم و... که موجب می‌شوند اخلاقیات و قوانین خاصی بین مردم یک کشور پا بگیرند.
▬    بر زعم مونتسکیو، مهمترین نهاد جامعه، حکومت است، و روح قوانین از شکل حکومت سرچشمه می‌گیرد. رده‌بندی انواع نظام‌های حکومتی، مبنای اساسی او برای توضیح سایر نهادهای اجتماعی است. مونتسکیو معتقد است که انواع رسوم، دین، خانواده، ازدواج و جرم و تنبیه را می‌توان بر حسب اقسام سه گانه از نظام حکومتی توضیح داد.
▬    مونتسکیو، «تیپ‌شناسی» خود از انواع حکومت را بدین ترتیب ارائه می‌دهد که هر حکومت یک طبع دارد و یک اصل؛ اصل، همان عاملی است که آن را به پیش می‌راند، یا بهتر بگوییم آن احساسات بشری است که موجب پیشرفت می‌شود. و طبع، آرایش نیروهای حکومت است؛ بر اساس طبع و اصل، سه نوع حکومت را می‌توان متمایز کرد:
▬    ۱. جمهوری/republic؛ که اصل آن بر «فضیلت مدنی» مبتنی است و طبع آن، مشارکت گروه بسیاری از مردم، و تنها در مقیاس کوچک یونان باستان، و دولت-شهرهای رومی، و دولت‌شهرهای ایتالیا قابل تحقق بوده است.
▬    ۲. شهریاری/monarchy؛ که اصل آن «شأن‌جویی» است و طبع آن حاکمیت شهریار از مجرای قوانین خاص است، که اشاره به سامان سیاسی و جغرافیایی بزرگ‌تری داشت که در سراسر اروپا، پس از استیلای ژرمن‌ها و شکست امپراتوری روم برآمد.
▬    ۳. استبداد/despotism: که اصل آن بر «ترس» و طبع آن حکومت یک خودکامه است، که برای اشاره به امپراتوری‌های ترک و پارسی در خاور نزدیک و میانه به کار می‌رفت.

░▒▓ جمهوری
▬    بر اساس نظر او، «جمهوری»، در شهرهای کوچک، که در آن‌ها یک‌دستی، همبستگی درونی، نوعی مسؤولیت اشتراکی در مورد منافع عمومی، برابری، خویشاوندی، رابطه‌ی شهروندی، و سیالیت اداری جریان دارد. در جوامع میزبان جمهوری، تقسیمات طبقاتی، مالکیت خصوصی و اولویت منافع فردی، صرفه‌جویی، و میانه‌روی در پایین‌ترین حد ممکن است. «فضیلت» سیاسی به عنوان همبستگی درونی در درون جامعه، با قرار دادن محدودیت‌هایی بر منافع شخصی و فعالیت اقتصادی تعریف می‌شود. مونتسکیو اظهار می‌کند که تجارت در چنین جامعه‌ای رونق نمی‌گیرد. خلاصه آنکه، تقسیم کار در میان اعضای اجتماع سیاسی کمرنگ است.

░▒▓ شهریاری
▬    شاخص «شهریاری»، توسعه اقتصادی بیشتر، تمایز ساختاری، تقسیم کار، و تفکیک قدرت است. حوزه‌های خصوصی و عمومی، پیچیده‌تر و خردتر می‌شوند؛ کشاورزی، تجارت، مشاغل و نظایر آن‌ها، ظهور و بروز قابل توجهی پیدا می‌کنند. سیستم‌های حقوقی پیشرفته‌تر می‌شوند، و محدودیت‌های قانونی برای قدرت شهریار فزونی می‌یابند. مونتسکیو چنین جامعه‌ای را به حیات ارگانیک تشبیه می‌کند که واجد اعضا و وظایف‌الاعضای مختلفی است که هر کدام، با کارکرد خاص خود، کل جامعه را حفظ می‌کنند؛ زیرا، این، جامعه‌ای طبقاتی با تضاد منافع است و تفکیک قدرت میان کارکردهای متنوع آن، اقتدار شهریار را محدود می‌کند. غایت اجتماعی، فراهم آوردن اتفاق آراء نیست تا بتواند فضیلت سیاسی را شکل دهد، بلکه غایت اجتماعی، از طریق حفظ همبستگی اجتماعی، با تنظیم و تنسیق موازنه‌ی رقابت اقتصادی و سیاسی در جامعه حاصل می‌شود. نیروی محرک این نوع از جامعه، فضیلت نیست، بلکه جست و جوی منزلت، شأن و ثروت است. هماهنگی عمومی، آزادی سیاسی، و منافع جمعی از طریق رقابت تمایز اجتماعی و منافع شخصی به دست می‌آید.

░▒▓ استبداد
▬    نهایتاً، «استبداد»، با بی رونقی کامل تقسیم کار، منزلت و قدرت اجتماعی داخلی تعریف می‌شود. جامعه استبدادی جامعه‌ای است که در آن، نه «فضیلت» و نه «شأن» و «منزلت»، هیچ یک از اصول زندگی اجتماعی نیست، و قدرت، کاملاً مبتنی بر حاکم ظالم و جائر و خودکامه است.
مآخذ:...
هو العلیم

آخرین بروز رسانی در پنجشنبه, 19 خرداد 1401 ساعت 23:21

صفحه 6 از 425

a_a_