دکتر حامد حاج
یحیدری
← دورۀ 1-90-89 نظريه‌هاي جامعه‌شناسي (2) در دانشكدۀ علوم اجتماعي دانشگاه تهران، بر مبناي تدارك مهارت‌هاي ضروری درک نظريه‌هاي كلاسيك جامعه‌شناسي طراحی گردیده است. هدف از مطالعه نظريات جامعه‌شناسي كلاسيك، به دست آوردن سويه‌هاي اصولي و تعیین‌کننده تفكر اجتماعي است. ریل‌هایی که حرکت‌های امروز در نظریه جامعه‌شناختی، در راستا و چهارچوب آنها صورت می‌گیرد.
← در مورد كساني كه بايد در اين مرحله مورد مطالعه قرار گيرند، اختلاف نظر وجود دارد. بسيار حايز اهميت است كه متفكراني كه در اين مرحله برگزيده مي‌شوند، سررشته‌هاي آنچه در ادامه نظريه جامعه‌شناختی تا امروز اتفاق می‌افتد را به دست دانشجويان بسپارند.
← در مورد جايگاه هربرت اسپنسر از بريتانيا، اگوست كنت و اميل دوركيم از فرانسه، كارل ماركس و ماكس وبر از آلمان اتفاق نظر وجود دارد.
← قبلاً گئورگ زيمل آلماني در عرض و ارز كلاسيك‌های مذکور تلقی نمي‌شد، اما پس از بازشناسي جريان‌هاي فكري فرجام قرن بيستم، اهميت او محرز گردید.
← بي‌گمان، جرج كسپر هومنز، جرج هربرت ميد، و تالكوت پارسنز امريكايي، هم پايۀ شش متفكر مذكور نیستند، ولی مقام شامخ و تعیین‌کننده اين سه، در نظريه جامعه‌شناختي ترديد ناپذير است.
← به هر تقدیر، برنامه دوره طوری تنظیم شده است که اصول و مفاهیم اساسی ناظر بر دیدگاه‌های نه متفکر مذکور را در جریان روایتی از سیر نظریۀ اجتماعی تا تحول جنبش‌های 1968 پوشش دهد.
← ما در اين دوره دو هدف را دنبال مي‌كنيم:
← مهم‌ترين منظور، علاقمندسازي دانشجويان به نظريه اجتماعي کلاسیک است تا انرژي لازم را براي تداوم مطالعات خود در طول دورۀ تحصيل به دست آورند. ما بيشتر سؤال ايجاد خواهيم كرد؛
← هدف دوم، به دست دادن تصويري از سير نظريۀ اجتماعي کلاسیک و اهم مفاهيم آن است؛ اين تصوير، به شما كمك مي‌كند تا برنامه‌هاي پژوهشي خود را با ديد بازتري انتخاب كنيد.
← انتظار بر اين است كه اين دوره، درك عمومي و در عين حال اصولي از نظريه اجتماعي را در دانشجو پايه بگذارد.
← تفهيم مطالب به دانشجويان، به شيوه‌هاي ارائه مطالب و زمينه‌هاي اصلي/ بحث كلاسي/ مطالعات دانشجو/ ارزيابي مطالعات دانشجويان/ و مشورت با استاد صورت مي‌گيرد.
█ برنامه دوره
← كليات/ طرح مبحث/ چشم‌انداز كلي به دوره/اعلام برنامه دوره/معرفي منابع
← سير تاريخي انديشه تا جامعه‌شناسي مدرن
← شكل‌گيري تفكر اجتماعي مدرن؛ ايده جامعه‌شناسي علمي در اروپای آنگلوساکسون
← تجربه‌گرايي انگليسي
← رفتارگرايي/مكتب مبادله (صص.90- 269.)
← پراگماتيسم/مكتب شيكاگو (صص.21- 112.)
← تكامل‌گرايي، کارکردگرایی و نظریه عمومسی سیستم‌ها (صص.54- 45/صص.62- 129)
← شكل‌گيري تفكر اجتماعي منتقد مدرنيت؛ ايده جامعه‌شناسي انتقادي در اروپای قاره‌ای
← زمينه‌هاي فلسفي قبل از قرن بيستم
← سنت انتقادي چپ‌گرا(صص.67- 55.)
← سنت انتقادي راست‌گرا(صص.106- 67.)
█ منبع اصلي
← ارزشیابی پايان دوره، بر مبنای صفحات 45 تا 162 و 269 تا 299 از مأخذ جرج ريتزر (1388)، ”مبانی نظریه جامعه‌شناختی معاصر و ریشه‌های کلاسیک آن“، ترجمه شهناز مسمی‌پرست، تهران: ثالث، و نیز، مباحث کلاس صورت خواهد گرفت.
← توضیح اینکه، ویرایش دوم كتاب ”نظریه جامعه‌شناختی معاصر و ریشه‌های کلاسیک آن؛ مقدمات“، که با عنوان فوق به فارسی ترجمه شده است، محصول 2007 گروه انتشاراتي فوق‌العاده معتبر McGraw-Hill است. پروفسور جرج ريتزر، هم‌اكنون، استاد عاليرتبه كالج پارك دانشگاه مريلند است. او از درخشان‌ترين چهره‌هاي جامعه‌شناسي امريكاست. تنها هفت سال پس از اخذ دانشنامه دكترای تخصصی، به درجه استادي نايل شد. او ويراستار دائره‌المعارف جامعه‌شناسي بلكول(2007) است و متجاوز از 100 مقاله علمي منتشر شده دارد.
█ منبع جن
بی
← برا
ی مرور انتقادی فصول 2/3/4/5/6/7/9/12/13 از مأخذ تيم دليني (1387)، ”نظريه‌هاي كلاسيك جامعه‌شناسي“، ترجمه بهرنگ صديقي و وحيد طلوعي، تهران: نشر ني، 3 نمره فوق‌العاده در نظر گرفته شده است.
← توضیح اینکه، كتاب ”نظریه‌های اجتماعی کلاسیک؛ پژوهش و کاربست“، که با عنوان فوق به فارسی ترجمه شده است، محصول 2003، از گروه انتشاراتي فوق‌العاده معتبر Prentice-Hall است. تيم دلیني، هم‌اكنون، استاديار دانشكده جامعه‌شناسي دانشگاه آسوِگو در ايالت نيويورك است.
