هربرت اسپنسر در «اصول جامعهشناسی»
• وقتی میگوییم که رشد، قدر مشترک «همگروهیهای» (aggregate) اجتماعی و «همگروهیهای» ارگانیک است، با این گفته، قدر مشترک بودن رشد را در مورد گروههای غیرارگانیک به کلی نفی نمیکنیم.
• بعضی از موجودات غیرارگانیک (از قبیل بلورها) به نحوی قابل رؤیت رشد میکنند، و تمام آنها، بر مبنای فرضیه تکاملی، از طریق ادغام و به هم پیوستن در فلان یا بهمان زمان ظهور کردهاند.
• با این حال، در مقایسه با چیزهایی که آنها را جماد مینامیم، موجودات زنده و جوامع، افزایش توده پیکری را با چنان وضوح و دقتی به نمایش میگذارند که منصفانه، میتوانیم این افزایش توده پیکری را به عنوان خصلت مشخصه هر دو در نظر بگیریم.
• بسیاری از ارگانیسمها در سراسر عمرشان رشد میکنند، و بقیه، این کار را در خلال بخشهای قابل ملاحظه عمر خود انجام میدهند.
• رشد اجتماع، معمولاً، یا تا زمان تقسیم شدن جوامع، یا تا زمانی که جوامع از پای درآیند، ادامه مییابد.
• پس، در اینجا با نخستین صفت مشخصهای سر و کار داریم که جوامع، خود را به وسیله آن با دنیای ارگانیک یکی میکنند و ماهیتاً از دنیای غیرارگانیک متمایز میگردند.
مآخذ:...