برداشت 
آزاد
• امیل دورکیم، سخنرانی‌هایی را در دهه‌ی 1890 تا 1900 انجام داد، و مضامین آن را طی سال‌های 1904 و 1912 در سوربون تکمیل کرد. نتیجه این سخنرانیها را با عنوان «ماهیت حقوق و اخلاق» منتشر نمود. همین سخنرانیها، بعداً در «اخلاق حرفه‌ای و اخلاق مدنی» مجدداً منتشر شد.
• این سخنرانیها که درباره‌ی ماهیت اخلاق حرفه‌ای و حقوق عمومی است. او می‌خواهد ایده نوعی اخلاق اجتماعی را مطرح کند.
• دورکیم در این سخنرانیها، می‌خواهد دوگانگی همبستگی مکانیکی و ارگانیکی که در «تقسیم کار» را مورد تجدید نظر قرار دهد. در این مقالات، می‌خواهد تأکید کند که ارزش‌ها و آگاهی‌های جمعیِ همبستگی مکانیکی همیشه ضرورت دارند، تا فردگرایی اخلاقی را با مسؤولیت سیاسی پیوند دهند. یعنی صرف تقسیم کار، برای آشتی فرد و جامعه کافی نیست، و حتی در جامعه تطوریافته هم، اشتراک و اتحاد در ارزش‌هاست که می‌تواند سازمان‌های اجتماعی جدید را حفظ کند. جهان قدیم در تجربه جدید فراموش نشده است، بلکه عنصری تعیین کننده در مشروعیت خود مدرنیت شده است.
• این برداشت دورکیم، گویای تغییر موضعی از رساله‌ی دکتری‌اش است. او خواهان حفظ ارزش‌ها و پایه‌های اخلاقی مشترک، برای حفظ خیر مشترک و آگاهی جمعی در تجربه مدرن است. و باز هم ارسطو و نوکانتیسم در این تغییر موضع دورکیم نافذ و مؤثر بوده‌اند.
• هدف اصلی تعلیم و تربیت، پرورش جایگاه آرمان اجتماعی و دموکراسی در آگاهی فردی است. دورکیم، می‌کوشد تا فرد و جامعه را با یکدیگر آشتی دهد. دورکیم، در مقابل انتقاداتی که دیدگاه‌های او را در مورد تعلیم و تربیت را متضمن و مشوق استبداد می‌شمردند، به تجدید تعریف آزادی دست می‌زند. دورکیم، آزادی را در چارچوب ارسطویی و نوکانتی، خودآگاهی عقلانی و تسلط بر نفس تعریف می‌کند: «آزاد بودن به این معنا نیست که هر چه را ارضائمان می‌کند انجام دهید، بلکه مهم این است که با عقل و انجام وظیفه فردی، عمل کنیم».
مآخذ:...
