دکتر حامد حاجیحیدری
░▒▓░▒▓ طراحی تحقیق
← ■□ تهیه گزارش شماره 1(← پروبلماتیک تحقیق):
← تعیین و تدقیق مسأله پژوهش: پرسهزدن در شواهد و مدارک، گفتگو با صاحبنظران برای تعیین چهارچوب/کسب اطلاعات زمینهای/حیطههای مرتبط/سایر اقدامات پژوهشی صورت گرفته در حیطه مربوطه←نتیجتاً: تدقیق و صراحت بخشیدن به مسأله
← تعیین فهرستی از موضوعات فرعی مرتبط با موضوع اصلی.
← ■□ تهیه گزارش شماره 2(← مأخذشناسی موضوع):
← فهرستبرداری از مآخذ در موضوعات فهرست شده، به تفکیک عنوان کتاب، نام نویسنده، سال انتشار، شمار صفحات؛
← انتخاب منابع بر حسب محدودیتهای زمانی، بودجه، و میزان دقت مورد نیاز با مشورت استاد راهنما؛
← تفکیک منابع به اصلی(معمولاً 3 تا هفت منبع) و فرعی.
← ■□ تهیه گزارش شماره 3(← مقاله اول):
← مطالعه و فیشبرداری متون اصلی؛
← سوابق نظریات مرتبط با مسأله تحقیق؛
← انتخاب یکی از نظریات با مشورت استاد راهنما و مستدل نمودن این انتخاب.
← ■□ تهیه گزارش شماره 4(← تدوین طرح تحقیق /پروپوزال، مطابق پروتکل طرح تحقیق):
-----------------------------------------------------------------------
░▒▓ شناسنامه طرح تحقیق
← عنوان پایاننامه(تحدید سطح تعمیم در عنوان قید شود)
← 1. فارسی
← 2. لاتین
← واژگان کلیدی
← 1. فارسی
← 2. لاتین
← معرفی استاد محترم راهنما(شرح مختصر سوابق آموزشی و پژوهشی استاد محترم راهنما که مؤید ارتباط وی با اصل موضوع طرح است)
← معرفی استاد(اساتید) محترم مشاور(شرح مختصر سوابق آموزشی و پژوهشی استاد(اساتید) محترم مشاور که مؤید ارتباط وی با حیطههای فرعی ذیل طرح است)
░▒▓ مقدمات
← طرح مسأله Problematic (قلمرو حیطه مسأله؛ مسأله دقیقاً چه هست و چه نیست؟)
← تصریح اهداف طرح
← اهمیت نظری موضوع Theoretical Importance (سهم نتایج تحقیق در پیشبرد حوزه پژوهشی رساله)
← اهمیت عملی موضوع Practical Importance (اهمیت کاربردی نتایج تحقیق)
← جنبه جدید بودن و نوآوری طرح(نوآوری در موضع نظری، «یا/or» نوآوری در کاربست موضع نظری به مصداق تجربی، «یا/or» نوآوری روش تحقیق)
░▒▓ طراحی سازه نظری تحقیق
← بررسی تحقیقات پیشین
← چهارچوب نظری تحقیق
← ترسیم الگوی عوامل شکلدهنده پدیده مورد بررسی
← تعریف مفاهیم تحقیق:
← تعاریف مفهومی
← تعاریف عملیاتی(اعمال تعریف به میدان تحقیق)
← سؤالهای تحقیق(شامل اکتشاف فقط «یک» مفهوم یا توضیح ارتباط فقط «دو» مفهوم)
← سؤال(سؤالات) اصلی(حد اکثر دو سؤال اصلی)
← سؤالات فرعی(حد اکثر شش سؤال فرعی)
░▒▓ طراحی سازه تجربی تحقیق
← فرضیات(محتملترین پاسخ به هر سؤال: از این پس، مأموریت تحقیق «منحصراً» رد یا عدم رد این پاسخهای موقت خواهد بود)
← فرضیه(فرضیات) اصلی
← فرضیات فرعی
← جامعه آماری(حداکثر سطح تعمیم)
← روش نمونه گیری
← محاسبه حجم نمونه
← استراتژی عمومی تحقیق(تفسیر/تبیین)
← روش و ابزار گردآوری اطلاعات
← روش تجزیه و تحلیل و تقلیل اطلاعات
← روش سنجش اعتبار و پایایی تحقیق
← امکانسنجی تحقیق
← برای تحقیقات نظری، تاریخی و تطبیقی: فهرست منابع
← برای انواع تحقیقات تبیینی و کمی:
← برای تحقیقات آزمایشگاهی: طرح آزمایش
← برای تحقیقات پیمایشی: پرسشنامه
← برای تحلیل محتوا: جدول مقولات به تفکیک واحد ثبت و شمارش
← برای انواع تحقیقات تفسیری و کیفی: برآورد فصول و پرسشهای مطرح با توجه به پژوهشهای مشابه
← زمانبندی و بودجهبندی
░▒▓ ضمایم طرح
← فهرست منابع مورد استفاده در طرح
← قدردانی
← توضیحات استاد محترم راهنما
← توضیحات استاد(اساتید) محترم مشاور
-----------------------------------------------------------------------
ادامه...
=======================================================================
░▒▓░▒▓ اجرای تحقیق
← ■□ تهیه گزارش شماره 5(← مقاله دوم):
← مطالعه منابع فرعی تحقیق؛
← نهاییسازی چهارچوب نظری و مفهومی، سؤالات تحقیق، فرضیات، و شیوههای جمعآوری و تقلیل و تحلیل اطلاعات؛
← ■□ تهیه گزارش شماره 6(جمعآوری اطلاعات← مقاله سوم: توصیف یافتههای تحقیق):
-----------------------------------------------------------------------
░▒▓ 1. پروتکل اجرای تحقیق در روش “تحلیل دادههای موجود”
■□ تحلیل ثانوی
← انتخاب موضوع
← جستجوی داده های موجود
← بازآفرینی دادهها
← تحلیل دادهها و مقایسه نتایج
← اعتبار و پایایی
■□ تحلیل محتوا
← انتخاب محتوا و موضوع
← طرح کدگذاری محتوا
← شیوه های کدگذاری
← تجزیه و تحلیل محتوای کدگذاری شده
← اعتبار و پایایی
■□ روش تاریخی
← تعیین موضوع مطالعه
← تعیین منابع و گردآوری شواهد
← اعتبار و روایی
← تحلیل آمارهای موجود
← تعیین موضوع تحقیق
← تجزیه و تحلیل داده ها
← تهیه گزارش تحقیق
← اعتبار و پایایی
■□ تحقیق ارزیابی
← تصریح هدف ارزیابی
← تعیین متغیر وابسته
← تعیین متغیرهای مستقل
← تهیه طرح تحقیق ارزیابی
← تعیین متغیرهای کنترل
← ملاحظات اخلاقی
← انواع طرح های ارزیابی
← طرح های آزمایشی
← غیر آزمایشی
← بعد زمان
← مبنای مقایسه
← آیا طرح ارزیابی تان واقعاً ارزیابی اثر مورد نظر است؟
-----------------------------------------------------------------------
░▒▓ 2. پروتکل اجرای تحقیق در روش “تحقیق تجربی کمی”
■□ آزمایش
← قواعد علیت
← انواع آزمایش
← میدانی/آزمایشگاهی
← حقیقی/ طبیعی
← اعتبار آزمایش
← اعتبار درونی
← اعتبار بیرونی
← فرایند اجرای آزمایش
← تعیین متغیر مستقل و وابسته
← تعیین گروه آزمایش و کنترل
← طرح های آزمایش
← طرح های پیش آزمایش
← طرح های شبه آزمایش
← آزمایش ناپیوستگی رگرسیون
← آزمایش سری زمانی
■□ پیمایش
← جمع آوری اطلاعات در تحقیق پیمایشی
← پرسشنامه
← پرسشنامه پستی
← پیمایش تلفنی
← قواعد کلی ساخت پرسشنامه
← انواع سؤالات
← پیش آزمون پرسشنامه
← توزیع پرسشنامه
← عوامل مؤثر بر بهبود پاسخگویی
← مصاحبه
← مصاحبه حضوری
← دستور عمل
← جمله بندی
← انواع سؤالات بسته
← پاسخ جامعه پسند
← به حداقل رساندن پرسش های باز
← استفاده از کلمات کمی برای پاسخ ها
← نظم و ترتیب پرسش ها در فهرست مصاحبه
← پدیدارشناسی تجربه مصاحبه
← مختصات مصاحبه گر خوب
← مصاحبه تلفنی
← مقایسه مصاحبه حضوری و تلفنی
← مصاحبه تلفنی- با کمک کامپیوتر
← نمونهگیری
← آزمونهای معناداری
-----------------------------------------------------------------------
░▒▓ 3. پروتکل اجرای تحقیق در روش “تحقیق تجربی کیفی”
■□ مطالعات میدانی، قومنگاری و موردپژوهی
← طراحی
← تعیین محیط
← تعیین موضوع عام
← تعیین چهارچوب زمانی
← فرایند اجرا
← مؤلفه هایی که باید به آنها توجه کرد
← انواع نقش مشاهده گر
← تدارک قبلی کار میدانی
← ورود به میدان تحقیق
← استراتژی های تحلیل در تحقیق میدانی
← اعتبار و پایایی در مطالعات میدانی
← جامعه شناسی تصویری
■□ مصاحبه عمقی
← منظور، مصاحبههای عمقی است که به صورت فردی انجام میگیرد که بر دو نوع است (صص.3142.):
← در خانه: در ارتباط با مسائل خصوصیتر؛
← خارج از خانه: «استفادۀ خاص آنها مربوط به مواردی است که در آنها موضوع مصاحبه به نحوی به محل انجام آن مربوط است».
← به “قواعد مذاکره” که ذیلاً میآید توجه کنید.
■□ بحث گروهی(فوکوس گروپ)
← تعداد افراد گروه: 6 تا 10 نفر
← جو محیط را تا آنجا که ممکن است طبیعی کنید، صرفنظر از راحتی مصاحبهگر؛
← بهترین واسطهای را انتخاب کنید که بودجهتان اجازه میدهد؛
← در صورت امکان هر جلسه را به صورت نوار صوتی یا ویدئویی ضبط کنید؛
← هر جا که ممکن باشد از چندین گروه استفاده کنید؛
← مطمئن شوید همۀ گروههای عمده جمعیتی موجود در مخاطبان نهایی مورد نظر، در گروههای متمرکز نمایندهای دارند. این یک ساز و کار تعمیم در این نوع پژوهشهاست.
← قواعد مذاکره:
← برای هر جلسه اهداف روشن و دستور کار پنهان برای ترتیب طرح موضوعات داشته باشید؛
← اطلاعات زمینهای مرتبط را گردآوری کنید؛
← در رابطه با موضوعات بحث تداعیهایی که ابتدا به ذهن متبادر میشوند را بررسی و گردآوری کنید؛
← نوعاً بحث به صورت کلی با یک نکتۀ مورد علاقۀ عام آغاز میشود و سپس به موضوع خاص مورد نظر پژوهشگر به تدریج مطرح و بر روی آن تمرکز میشود؛
← ساختن تصورات مرتبط با موضوع؛ چه کسانی رفتار مورد نظر را انجام میدهند؟ چه ظاهری دارند؟ چگونه زندگی میکنند؟ چه احساسی دارند؟ چه میکنند؟
← مقایسۀ تصورات: در اینجا تصویری از 10 موقعیت / فرد را میبینید … کدام یک از آنها با موضوع تناسب دارد و کدام یک ندارد؟
← پرسش در مورد مفهوم بدیهیات؟
← تهیه و پرسیدن زنجیرهای از سؤالها (چرا … چرا … / به چه دردی میخورد؟ … چه فایدهای دارد؟ … / وقتی به موضوع فکر میکنید، یاد چه میافتید؟ … و با فکر کردن راجع به آن چه تصوری دارید؟ …) (آن قدر سؤال کنید تا پاسخدهنده آمادۀ کشتن مصاحبهگر شود!)؛
← اشاره به تناقضها؛
← تکمیل و ادامه دادن جمله؛
← اگر تو جای … بودی چه میکردی؟
← سناریوهای بهترین چیز ممکن در دنیا: برای یک دقیقه واقعیت را فراموش کن. اگر بتوانی خودت رئیس جمهور شوی، هر چه از یک رئیسجمهور میخواستی و بیشتر، به نظرت چه کارهایی میکردی؟
← نوشتن فیلمنامه: اگر میتوانستی یک داستن راجع به رئیس جمهور ایران بگویی چه مینوشتی؟ قهرمانهای زن و مرد آن چه کسانی هستند؟ آیا فیلم تو یک پیام دارد؟ آیا برای دیدن آن به سینما میروی؟ چه جور آدمی به دیدن آن فیلم میرود؟
← بگویید من از کرۀ مریخ آمدهام، چرا باید راجع به موضوع مثل شما رفتار کنم؟
← ایجاد نقشههای مفهومی از یک موضوع. رابطۀ موضوع با امور دیگر؛
← استفاده از استعارهها: اگر موضوع یک گل باشد چه نوع گلی است و چه کسی آن را میچیند؟
■□ تحلیل گفتمان
← مرحله اول: توصیف
← 1- واژگان
← 2-دستور
← 3-ساختهای متنی
← مرحله دوم: تفسیر
← 1-ظاهر کلام
← 2-معنای کلام
← 3-انسجام موضوعی
← 4-ساختار و جانمایه متن
← مرحله سوم: تبیین
← 1- عوامل نهادی و اجتماعی
← 2- ایدئولوژی
← 3- تاثیرات
=======================================================================
░▒▓░▒▓ تفسیر و تبیین اطلاعات
← ■□ گزارش شماره 7(← مقاله چهارم: تحلیل یافتههای تحقیق):
← تقلیل و دستهبندی اطلاعات
← جدولسازی
← تحلیل عاملی
← تفسیر و تبیین اطلاعات با تمرکز بر رد یا عدم رد فرضیات(یا پاسخ به سؤالات در تحقیقات اکتشافی)
← گزارش یافتههای پژوهش
← ارزیابی نتایج پژوهش
← ■□ تهیه گزارش شماره 8(← رساله):
← ■□ تهیه گزارش شماره 9(← لایحه دفاع)
=======================================================================
░▒▓░▒▓ منابعی برای مطالعه افزون
░▒▓ فلسفه روش و تعیین استراتژی اصولی تحقیق
← تد بنتون و يان كرايب (1384)، فلسفۀ علوم اجتماعي؛ بنيادهاي فلسفي تفكر اجتماعي، ترجمۀ شهناز مسميپرست و محمود متحد، تهران: آگه.
← ايوون شرت (1387)، فلسفه علوم اجتماعي قارهاي؛ هرمنوتيك، تبارشناسي و نظريه انتقادي، ترجمه هادي جليلي، تهران: ني.
← آلن راين (1367)، فلسفه علوم اجتماعي، ترجمه عبدالكريم سروش، تهران: انتشارات علميفرهنگي.
← دانيل ليتل (1373)، تبيين در علوم اجتماعي، ترجمۀ عبدالكريم سروش، تهران: صراط.
← نورمن بلیکی (1384)، طراحی پژوهش های اجتماعی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.
← راجر تريگ (1384)، فهم علم اجتماعي، ترجمۀ شهناز مسميپرست، تهران: نشر ني.
░▒▓ منابع عمومی روش
← محمدرضا حافظنیا (1386)، مقدمهای بر روش تحقیق در علوم انسانی، تهران: سمت.
← ترز ال. بیکر (1386)، نحوه انجام تحقیقات اجتماعی، ترجمه هوشنگ نایبی، تهران: نشر نی.
← ارل ببی (1381)، روشهای تحقیق در علوم اجتماعی، 2جج.، ترجمه دکتر رضا فاضل، تهران: سمت.
← ریمون کیوی و لوکوان کامپنهود (1386)، روش تحقیق در علوم اجتماعی، ترجمه عبدالحسین نیکگهر، تهران: توتیا.
← فرد کرلینگر (1377)، مبانی پژوهش در علوم رفتاری، 2جج.، ترجمه حسن پاشاشریفی و جعفر نجفی زند، تهران: آوای نور.
← فرامرز رفیعپور (1384)، کندوکاوها و پنداشتهها؛ مقدمهای بر روشهای شناخت جامعه و تحقیقات اجتماعی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
← چاوا فرانکفورد و دیوید نچمیاس (1381)، روشهای پژوهش در علوم اجتماعی، ترجمه فاضل لاریجانی و رضا فاضلی، تهران: سروش.
← دلبرت میلر (1380)، راهنمای سنجش و تحقیقات اجتماعی، ترجمه هوشنگ نایبی، تهران: نشر نی.
← حجت اله فراهانی و حمیدرضا عریضی (1384)، روشهای پیشرفته پژوهش در علوم انسانی، اصفهان، جهاد دانشگاهی دانشگاه اصفهان.
░▒▓ پرداخت ویژه: منطق
← علی اصغر خندان (1379)، منطق کاربردی، قم: سمت.
← علی شیروانی (1382)، درآمدی بر آموزش منطق؛ روش نقد اندیشه، قم: مرکز نشر هاجر.
░▒▓ پرداخت ویژه: روشهای تحقیق کیفی
← تامس لیندلاف و برایان تیلور (1388)، روشهای تحقیق کیفی در علوم ارتباطات، ترجمه عبدالله گیویان، تهران: همشهری.
← اووه فلیک (1387)، درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
← آنسلم استراس و جولیت کوربین (1385)، اصول روش تحقیق کیفی؛ نظريۀ مبنایی، ترجمه بیوک محمدی، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
← کاترین مارشال و گرچن راسمن (1377)، روشهای تحقیق کیفی، ترجمه علی پارسائیان و سید محمد اعرابی، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.
░▒▓ پرداخت ویژه: تحلیل گفتمان
← نورمن فرکلاف (1379)، تحلیل انتقادی گفتمان، ترجمه مجموعه مترجمان، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانهها.
← فرزان سجودی (1387)، نشانهشناسی کاربردی، تهران: نشر علم.
← فردوس آقاگلزاده (1385)، تحلیل گفتمان انتقادی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
░▒▓ پرداخت ویژه: آزمایش
← فرد کرلینگر (1377)، مبانی پژوهش در علوم رفتاری، ترجمه حسن پاشاشریفی و جعفر نجفی زند، تهران: آوای نور، ج.2، صص.64-41.
← حجتاله فراهانی و حمیدرضا عریضی (1384)، روشهای پیشرفته پژوهش در علوم انسانی، اصفهان: جهاد دانشگاهی دانشگاه اصفهان، صص.66-46.
░▒▓ پرداخت ویژه: پیمایش
← هنری جان مولر، کارل شوسلر، و هربرت کوستنر (1378)، استدلال آماری در جامعهشناسی، ترجمه هوشنگ نایبی، تهران: نشر نی.
← دیوید دِ واس (1376)، پیمایش در تحقیقات اجتماعی، ترجمه هوشنگ نایبی، تهران: نشر نی.
░▒▓ پرداخت ویژه: تحلیل محتوا
← لورنس باردن (1375)، تحلیل محتوا، ترجمه ملیحه آشتیانی و محمد یمنی دوزی سرخابی، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.