برداشت از تیم اقتصادی؛
فقط ایده‌ای برای تأمل بیشتر
▬ موضوع امحای ۱۷۰۰ تن سیب‌زمینی به جای شفاف‌سازی هر روز مبهم‌سازی می‌شود! بعد از افشای امحای ۱۷۰۰ تن سیب‌زمینی در کشور انتقادات زیادی به مدیریت کشاورزی شد و اظهارات بسیاری درباره علت رخ دادن چنین اتفاقی مطرح شد، اما، هیچ‌کدام نه‌تنها به شفافیت موضوع کمک نکرد، بلکه پیچیدگی مسأله را بیشتر کرد. برخی توجیه‌کنندگان امحای سیب‌زمینی‌ها، در ابتدا تنظیم بازار و جلوگیری از کاهش بیشتر قیمت سیب‌زمینی و زیان کشاورزان را علت اصلی امحای این محصول می‌دانستند، اما، مخالفان با موضع‌گیری شدید این عمل را توجیه‌ناپذیر دانسته و خواستار برخورد با مسببان چنین اتفاقی شدند. منتقدان اعتقاد دارند سیب‌زمینی‌های امحا شده حداقل می‌توانست به دست نیازمندان برسد و با مدیریت خوب می‌شد جلوی دفن کردن و اسراف محصول را گرفت. چندین روز بعد از این حاشیه‌ها سرانجام، وزارت جهادکشاورزی اطلاعیه‌ای صادر و اعلام کرد سیب‌زمینی‌های مورد اشاره فاسد بوده است. در این اطلاعیه آمده است: به رغم تشدید محدودیت‌های اقلیمی موجود در فرآیند تولید محصولات کشاورزی، حمایت‌ها و پشتیبانی‌های ویژه دولت از بخش کشاورزی و تقویت بنیان‌های تولید، امید، انگیزه و تلاش کشاورزان را در امر کشت و کار مضاعف کرده و همین امر موجب شده در ۲ سال زراعی گذشته (دولت یازدهم) تولیدات کشاورزی افزایش یابد و بیش از ۱۱ درصد به سرجمع تولیدات کشاورزی در مقایسه با زمان آغاز فعالیت دولت افزوده شود به طوری که متوسط رشد بخش کشاورزی در ۶ ماهه سال جاری مطابق گزارش مراجع رسمی نشان از رشد چشمگیر بخش کشاورزی دارد. این گزارش ادامه می‌دهد: فراوانی تولید، دسترسی اقتصادی و فیزیکی آحاد ملت را به مواد غذایی که سیاست اصلی دولت در بهبود امنیت غذایی است، آسان کرده است هرچند متوسط رشد قیمت‌های محصولات کشاورزی متناسب با هزینه‌های تولید و تورم سالانه کشور افزایش نیافته است و همواره موجب گلایه تولیدکنندگان شده است. این گزارش می‌افزاید: از این رو، حفظ و حمایت از تولیدات کشاورزی از اصول بنیادین وزارت جهاد کشاورزی است و در این مسیر، معدوم‌سازی اگر چه محدود و ناچیز محصولات کشاورزی تولیدی کشور را به عنوان یکی از ابزارهای تنظیم بازار که در بسیاری از کشورهای جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد، مورد قبول ندانسته و هیچگاه در دستور کار وزارت جهاد کشاورزی نبوده است، البته، گاهی با توجه به ویژگی فسادپذیری، آفت‌زدگی و شیوع برخی بیماری‌ها در محصولات کشاورزی و به منظور رعایت موازین بهداشتی جهت تأمین سلامت جامعه، حذف مقداری از محصولات کشاورزی ناگزیر و اجتناب‌ناپذیر می‌شود. این گزارش می‌افزاید: بر این اساس، اظهار نظرهای مطرح شده از سوی برخی افراد مبنی بر امحای مقداری سیب‌زمینی در استان فارس با هدف تنظیم بازار صحیح نیست این در حالی است که سالانه بیش از ۴ میلیون تن سیب‌زمینی در کشور تولید می‌شود. این گزارش تأکید می‌کند: امحای سیب‌زمینی در استان فارس نیز نه به خاطر تنظیم بازار، بلکه به سبب غیرقابل استفاده شدن محصول خریداری شده برای مصارف انسانی و، حتی، دامی و تحت نظارت دستگاه‌ها و افراد مسؤول صورت گرفته است.
░▒▓ تنظیم بازار یا فساد؟
▬ با وجود این‌که اطلاعیه وزارت جهادکشاورزی به صراحت موضوع فساد محصول را مطرح می‌کند، اما، در اولین خبری که در این مورد منتشر شد به صراحت بیان شده بود به علت تنظیم بازار و نه فساد زیاد محصول و استفاده از کود شیمیایی سیب‌زمینی‌ها دفن شده است. اولین خبر ۲۶ آبان منتشر شد که در متن آن آمده بود بهجت حقیقی، مدیر تعاون روستایی فارس موضوع دفن ۱۷۰۰ تن سیب‌زمینی را آن هم به علت تنظیم بازار– و نه فساد شیمیایی سیب‌زمینی‌ها– رسانه‌ای کرده است. او گفت: در این اقدام سازمان تعاون روستایی سیب‌زمینی‌های برداشت شده از شهرهای فسا و داراب را که دارای پایین‌ترین حد کیفیت بودند از کشاورزان به قرار هر کیلو ۳۶۰ تومان خریداری و مجموع آن‌ها را معدوم کرده که در این اقدام ۶۲۰ میلیون تومان پول بیت‌المال به منظور تنظیم بازار سیب‌زمینی از دست رفته است. بعد از آن بود که اعتراض‌ها به این اقدام وزارت جهادکشاورزی آغاز شد و، حتی، در مجلس جنجال آفرید. خیلی‌ها در اظهارات خود می‌گفتند حداقل این محصولات را به بسیاری از نیازمندان از جمله افراد تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی می‌دادید! جالب این‌که در میان حاشیه‌های سیب‌زمینی اسناد قابل تاملی منتشر شد که نشان می‌داد دلیل امحای سیب‌زمینی، فاسد شدن به خاطر ماندن در انبار بوده نه فساد ناشی از استفاده کود شیمیایی! جالب‌تر این‌که در این اسناد مشخص شد پیشنهاد شده قبل از فاسد شدن سیب‌زمینی‌ها آن را به کمیته امداد بدهند! اگر موضوع فساد شیمیایی سیب‌زمینی‌ها صحیح باشد پس، چنین پیشنهادی جنجال‌سازتر می‌شود. در این میان سخنگوی دولت هفته قبل کلاً حساب دولتی‌ها را جدا کرد و گفت: این سیب‌زمینی‌های برای دولت نبوده که در موردش تصمیم‌گیری کرده باشد، اما، دیروز حسین صفایی، مدیرعامل سازمان تعاون روستایی در نشست خبری که در راستای مباحث مطرح شده درباره امحای ۱۷۰۰ تن سیب‌زمینی توسط تعاون روستایی استان فارس برگزار شد، اظهار داشت: سالانه ۱۰ تا ۱۲ درصد یعنی، حدود ۵۰۰ هزار تن از محصول سیب‌زمینی در انبارهای بخش خصوصی به ضایعات تبدیل می‌شود. سیب‌زمینی تولید پاییز قابلیت انبارداری حدود ۶ ماه را دارد، اما، سیب‌زمینی بهاره و تابستانه از این قابلیت برخوردار نیست. وی بیان داشت: بنا بر این، اگر در شرایطی سیب‌زمینی پاییزه به خرید تضمینی برسد امکان نگهداری آن در بازار وجود دارد، اما، درباره سیب‌زمینی بهاره این شرایط وجود ندارد. وی با بیان این‌که سیب‌زمینی بهاره را به مدت ۱۰ تا ۳۰ روز می‌توان نگهداری کرد، بیان داشت: در تیر ماه امسال با این موضوع مواجه شدیم که سیب‌زمینی بهاره قیمتش به کمتر از ۱۰۰ تومان رسیده است بنا بر این، براساس مأموریت اقدام به خرید سیب‌زمینی در جهرم و داراب کردیم. مدیرعامل سازمان تعاون روستایی بیان داشت: قبل از خرید این سیب‌زمینی‌ها صورتجلسه شد که سیب‌زمینی بهاره تنها قابلیت نگهداری ۱۰ تا ۳۰ روز را دارد و در دوره‌ای که این خرید انجام شد طبق قانون شرایط عرضه به بازار را نداشتیم، زیرا، عرضه دوباره آن به بازار موجب پایین آمدن قیمت می‌شد. صفایی افزود: سیب‌زمینی امحا شده از نوع بامبو با رطوبت بسیار بالا بود و یکی از دلایل فسادپذیری آن همین مسأله عنوان شد و در نتیجه، سیب‌زمینی شروع به آفت‌پذیری کرد. وی تصریح کرد: بنا بر این، مجوزی ارائه شد برای این‌که بخشی از سیب‌زمینی خریداری شده به صورت تضمینی در شیراز به کمیته امداد و بهزیستی داده شود به شرط آن‌که این دو سازمان سیب‌زمینی‌ها را به طور مستقیم به مددجویان عرضه کنند و در بازار عرضه نشود. مدیرعامل سازمان تعاون روستایی با بیان این‌که ۳۲۰ تن سیب‌زمینی به صورت رایگان از مجموع ۱۷۰۰ تن سیب‌زمینی به مددجویان کمیته امداد و بهزیستی داده شد، افزود: بقیه سیب‌زمینی‌ها به صورت قانونی و زیرنظر کمیته‌ای متشکل از نماینده دادستانی و وزارت بهداشت برای این‌که در حال فساد بود مدفون و امحا شد. صفایی هم‌چنین، درباره مباحث مطرح شده درباره سرطان‌زا بودن سیب‌زمینی‌های امحا شده به خبرنگار فارس، گفت: این مطلب غیرواقعی است، زیرا، در کشور تقریباً، ۵۰ درصد کود شیمیایی مصرف می‌شود. صفایی بیان داشت: در خبرهای منتشره تلقی شده که سازمان تعاون روستایی به دلیل تنظیم بازار سیب‌زمینی این محصول را جمع‌آوری کرده و به دلیل حفظ سطح قیمت اقدام به امحای سیب‌زمینی کرده است در حالی که این موضوع درست نیست. مدیرعامل سازمان تعاون روستایی بیان داشت: مسأله دوم این‌که سیب‌زمینی‌های امحا شده سالم نبوده و قابلیت مصرف خوراکی و دامی نداشته در حالی که در رسانه‌ها این‌گونه بیان شده که سیب‌زمینی‌ها سالم بوده و قابلیت مصرف داشته است.
░▒▓ علاقه‌مندی به امحای سیب‌زمینی و سانتریفیوژ
▬ در همین حال عضو هیأت رئیسه مجلس با اشاره به دفن ۱۷۰۰ تن سیب‌زمینی گفت: گویا بعضی به «امحا»، «تعطیلی» و «برچیدن» خیلی علاقه‌مندند و بابت آن، حتی، دچار عذاب وجدان هم نمی‌شوند. مهرداد بذرپاش در گفت‌وگو با فارس، با اشاره به امحای ۱۷۰۰ تن سیب‌زمینی در استان فارس گفت: انتقاد ما به این نوع نگاه مبتنی بر امحا است؛ چه امحای سانتریفیوژ باشد و چه دفن سیب‌زمینی. وی این نوع نگاه را برابر با برچیدن دستاوردها و نعمات الهی با توجیهات غیرمنطقی برشمرد و اظهار داشت: گویا بعضی‌ها به تعطیلی، امحا و برچیدن خیلی علاقه‌مندند و بابت آن، حتی، دچار عذاب وجدان هم نمی‌شوند. بذرپاش با ابراز امیدواری نسبت به توقف امحای محصولات و دستاوردها در همین میزان گفت: معلوم نیست اگر این روند ادامه پیدا کند تا کجا پیش خواهد رفت. وی با ابراز شگفتی از برنتافتن انتقادها نسبت به امحای نعمات الهی خاطرنشان کرد: آن قدر حواس‌ها را معطوف به برجام کرده‌اند که سیب‌زمینی، دیگر اصلاًمحلی از اعراب ندارد. عضو هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: احتمالاً، دولت برای این‌که متهم به توزیع سیب‌زمینی نشود دست به این کار زده است، اما، باید بداند بعضی اتهام‌ها را باید به خاطر خدا تحمل کرد و خم به ابرو نیاورد.
░▒▓ مجلس امحای سیب‌زمینی را پیگیری می‌کند
▬ عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نیز گفت: توجیهات امحای ۱۷۰۰ تن سیب‌زمینی به هیچ‌وجه قابل قبول نیست و به طور قطع مجلس این مسأله را پیگیری می‌کند. محمدرضا پورابراهیمی در گفت‌وگو با فارس با ابراز تأسف از این معدوم‌سازی، اظهار داشت: این خبر باعث بهت و تعجب ما شد، چراکه در نظام جمهوری اسلامی به رغم همه سختی‌ها و مشکلات موجود در بخش کشاورزی و تولید، بذری که پس از ماه‌ها تلاش کشاورزان به یک محصول قابل استفاده در داخل کشور تبدیل شد اکنون، به یک مجموعه ضایعات تبدیل شده که امحا می‌شود. وی با بیان این‌که هر دلیلی که برای این مسأله داشته باشند برای ما قابل قبول نیست، یادآور شد: امروز آثار و پیامدهای این تصمیم نابخردانه و از سر بی‌تدبیری را شاهدیم که در حوزه‌های دیگر اثر گذاشته و نگرانی ایجاد کرده است. پورابراهیمی این اقدام را کاملاً غیرکارشناسی خواند و خواستار ورود مجلس به این موضوع شد. وی با بیان این‌که ما هم در مجلس این مسأله را پیگیری می‌کنیم، ادامه داد: سازمان بازرسی کل کشور هم ورود کرده و احتمالاً، پرونده‌ای در این‌باره در کمیسیون اصل ۹۰ مجلس تشکیل می‌شود.
░▒▓ تناقضات
▬ مسؤولان از یک طرف اعلام می‌کنند سیب‌زمینی دفن شده فاسد بوده و قابلیت مصرف نداشته است، اما، ۳۲۰ تن از همین محصول را به کمیته امدادی‌ها به شرط مصرف داده‌اند! اگر فاسد بوده، چرا به صورت رایگان بین برخی نیازمندان توزیع شده و اگر قابل مصرف بوده و بعداً فاسد شده، چرا دولت سازوکاری در نظر نگرفته که سیب‌زمینی‌های بهاره که حساس‌تر از سیب‌زمینی‌های پاییزه هستند، فاسد نشوند؟ داستان سیب‌زمینی و دفن شدن این محصول نشان داد از این دست اتفاقات در حوزه کشاورزی مسبوق به سابقه بوده و سایر محصولات کشاورزی هم کم و بیش محکوم به دفن و امحا می‌شوند. هنوز موضوع دفن ۱۷۰۰ تن سیب‌زمینی روشن نشده و مسؤولان نباید حقیقت را با آن سیب‌زمینی‌ها دفن کنند. آن‌ها پیش از این،که ادعا کنند موضوع سیب‌زمینی سیاسی شده و رسانه‌های منتقد می‌خواهند از این موضوع بهره‌برداری سیاسی کنند باید به صورت شفاف بسیاری از ابهامات در این‌باره را برطرف کنند تا روشن شود به علت بی‌تدبیری‌ها چه میزان از محصولات کشاورزان دفن می‌شود.
مأخذ:وطن‌امروز
هو العلیم
