دکتر حامد حاجی‌حیدری؛
فقط ایده‌ای برای تأمل بیشتر
▬ در شرایطی که قطعنامه پیشنهادی ایالات متحده، در زمینه برنامه‌های تسلیحاتی متعارف و همچنین مکانیسم ماشه بازگشت به شرایط بدون توافق، پرسش‌هایی را نزد کارشناسانی که برخی از آن‌ها تا کنون هوادار توافق بودند، ایجاد کرده است،...
▬ و در حالی که کل وزارت امور خارجه، سخنگو، تیم مذاکره کننده، و... در این زمینه‌های مطرح توضیحی منتشر نمی‌کنند، و حتی حاضر به ارائه یک ترجمه رسمی از برجام نیستند،...
▬ یک راه برای تخمین دید تیم مذاکره کننده می‌تواند بررسی آخرین یادداشت دکتر حنیف غفاری باشد که همراه تیم مذاکره کننده به وین رفته بود. او در این یادداشت، بدون ورود به ریزه کاری‌های توافق و قطعنامه، کوشش کرده است، دید کلی خود نسبت به فرآیند توافق و اجرا را مطرح کند. هر چند که در این شرایط، تنها توضیح وزارت خارجه‌ای‌ها می‌تواند کمک کننده باشد، ولی مرور این دید کلی خالی از فایده نیست.
▬ اصل مطلب این است که این موضوع، نباید موجب بروز دو دستگی در ملت شود، و نیروهای عمل کننده هم باید در چهارچوب یک پلان کلی از سناریوهای محتمل حرکت کنند، باید مراقب رفتارهای احساسی و نامعقول باشند.
░▒▓
▬ هم اکنون، دشمن تشنه غفلت، عجله و هیجان ماست! هم اکنون، به برکت خون شهدای هسته‌ای و در سایه مقاومتی ۱۲ ساله و با تکیه بر توان بالای دیپلمات‌های انقلابی ما، قدرت هسته‌ای ایران، حتی، از سوی دشمنان قسم خورده ما به رسمیت شناخته شده است. در برهه فعلی باید بیش از هر زمان دیگری با گارد بسته و احتیاط کامل حرکت کنیم. این گارد بسته باید، حتی، پس از اجرایی شده توافق نیز حفظ شود، زیرا، واشنگتن و متحدان غربی آن نشان داده‌اند که استعداد زیادی برای نقض تعهدات خود در معاهدات بین المللی دارند. در این‌جا باید مراقب رفتارهای احساسی و نامعقولی که «بدر زیبای هسته‌ای» را به «احد غم انگیز هسته‌ای» می‌کند باشیم. فراموش نکنیم که در این مجال، چیزی جز «بدر هسته‌ای» لایق ملت سربلند و نظام مقتدر ما نیست، پس، تحقق آن را با هیجانات خود به تأخیر نیندازیم...
▬ بازخوانی غزوات پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و آن‌چه در صدر اسلام بر پیروان آخرین و کامل‌ترین دین آسمانی گذشته است، چراغ راهی روشن برای ما و آیندگان خواهد بود. در این میان غزوات بدر و احد به ترتیب نماد « هوشیاری، و هم افزایی» و « ناآگاهی و واگرایی» مسلمین در میدان نبرد با مشرکین محسوب می‌شود.
▬ در سال دوم هجری قمری، درست زمانی که مشرکان مکه اموال مسلمانان مهاجر را مصادره کرده بودند و مسلمین مهاجر در شهر مدینه در تنگدستی و فقر به سر می‌بردند، رسول خدا صلی الله علیه وآله در دوازدهم ماه مبارک رمضان به همراه ۳۱۳ تن از یاران خویش از مدینه بیرون رفت. سپاه اندک مسلمانان با ۲۰ شمشیر و هفتاد شتر و اسب در هفدهم ماه رمضان در بدر فرود آمدند. پرچم سپاه مسلمین را نیز حضرت علی ابن ابیطالب علیه السلام بر دوش داشت. سرانجام، جنگ درگرفت و مسلمانان با وجود تعداد اندکشان، با امداد الهی بر قریش پیروز شدند، هفتاد تن از آنان را کشتند و هفتاد تن را به اسارت گرفتند.
▬ یک‌سال بعد ودر شوال سال سوم هجری قمری، قریش به تلافی شکست در جنگ بدر و خونخواهی کشتگان خود، به قصد جنگ با مسمانان راهی مدینه شد و پس از ده روز راهپیمایی در دامنه کوه احد مستقر گردید. در مقابل، ۳ هزار و ۲۰۰ تن از لشگر مشرکان، رسول خدا با هفتصد تن از جنگجویان مسلمان شامگاه به احد رسید. فردای آن روز جنگ تن به تن آغاز شد و در نهایت با یورش همگانی مسلمانان، قریش شکست خورد. پس از این پیروزی اولیه، هنگامی که مسلمین به جمع آوری غنایم مشغول بودند، محافظان و تیراندازانی که حفاظت تنگه مهم و سوق الجیشی احد را بر عهده داشتند، به رغم تأکید شدید پیامبر به حفظ محل نگهبانی خود، به دنبال سهم خود از غنایم، مقر خویش را ترک کردند. خالد بن ولید که در کمین همین فرصت بود با سواران خود از تنگه احد به مسلمانان حمله کرد و از پشت، بر قلب سپاه اسلام خنجر زد. به این ترتیب، پیروزی مسلمین به شکست تبدیل شد. در این نبرد، ۷۴ تن از مسلمانان، از جمله حمزه سید الشهدا عموی گرامی پیامبر اسلام به شهادت رسیدند.
▬ جنگ احد می‌توانست تکرار بدر باشد، اما، غفلت از دشمن و هجوم مسلمین به سوی غنایم، شکست آن‌ها را در برابر مشرکین رقم زد. شکستی که تأثیر سختی در روحیه مسلمانان گذاشت و تا زمان جنگ خندق (احزاب) در سال پنجم هجری قمری، این یأس در کالبد و بدنه جماعیت مسلمین به قوت خود باقی ماند. شاید اگر چنین تعجیل، غفلت و هیجانی نبود، هم اکنون، نام «کوه احد» به عنوان نامی پرافتخار در تاریخ اسلام باقی می‌ماند...
▬ مذاکرات هسته‌ای ایران و اعضای ۱+۵ در وین و جمع‌بندی مذاکرات، مصداق عینی پیروزی اولیه ما بر دشمنان قسم خورده هسته‌ای ماست. تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان با صلابت و غیرتمندانه در میدان مذاکرات ظاهر شد و در مقابل، ۶ کشور معامله گر و ریاکار نظام بین الملل و در رأس آن‌ها ایالات متحده امریکا به خوبی ایستاد.
▬ ۱۲ سال مقاومت هسته‌ای ایران سبب شد تا در نهایت واشنگتن و تروییکای اروپایی که در سال ۲۰۰۳ میلادی، حتی، اجازه داشتن یک عدد سانتریفیوژ را نیز به ما نمی‌دادند، این بار در برابر ایران قدرتمند احساس استیصال کرده و مجبور شوند حقوق هسته‌ای ملت ایران را به رسمیت بشناسند.
▬ تاکنون، بارها تأکید شده است که پیروزی یا شکست ما در مذاکرات هسته‌ای را صرفاً «جمع‌بندی مذاکرات هسته ای» یا، حتی «امضای توافق نهایی» و در مرحله‌ای بالاتر «اجرای توافق نهایی» تعیین نخواهد کرد! کلیت و عیار پیروزی یا شکست ما در این نبرد نفس‌گیر را نوع برخورد و مواجهه ما با این موارد تعیین خواهد کرد. «پایان یافته تلقی کردن توافق نهایی» دقیقاً مترادف با خطایی است که مسلمانان صدر اسلام در جریان جنگ احد صورت دادند، با این تفاوت که، حتی، در حال حاضر هنوز غیمتی از سوی دشمنان هسته‌ای ایران پس از پایان نبرد با جا نمانده و صرفاً با وعده‌های رفع تحریم‌ها و به جا ماندن برخی غنایم مواجه هستیم! اعلام، امضا و اجرای توافق هسته‌ای هر سه مراحلی هستند که هنوز فعلیت تام پیدا نکرده است. در حال حاضر صرفاً شاهد جمع‌بندی مذاکرات هسته‌ای توسط طرفهای مذاکره‌کننده هستیم و لا غیر.
▬ از سوی دیگر، حتی، اگر مراحل مذکور بدون کمترین نقصانی و با بیشترین سرعت ممکن طی شود، ما وارد فاز مواجهه راهبردی با توافق هسته‌ای خواهیم شد. این مواجهه راهبردی به معنای تعریف جایگاهی عقلانی-راهبردی برای توافق نهایی در قاموس سیاست خارجی ماست. اگر توافق هسته‌ای بخواهد به نقطه گذار، نقطه ثقل یا نقطه بازدارنده ما در نظام بین الملل تبدیل شود، نه تنها تأثیری در حرکت رو به جلوی منطقه‌ای و بین المللی ما نخواهد داشت، بلکه منجر به خلط خطوط قرمز و استراتژی‌های پررنگ ما در حوزه سیاست خارجی با یکدیگر و ایجاد تصویری مخدوش از جایگاه ایران در جهان خواهد شد. به علاوه، این‌که بدانیم، سیاست‌های کلان ما در قبال ایالات متحده امریکا کمترین تغییری نکرده و نخواهد کرد. امریکایی‌ها نیز هم‌چنان در موضع ستم به ملت ما و ظلم به ملت‌های منطقه باقی مانده‌اند. ایجاد بحران‌های امنیتی مزمن و گسترده در غرب آسیا، استراتژی و رویکرد کلان دو حزب دموکرات و جمهوریخواه امریکا محسوب می‌شود که نمونه آن را امروز در عراق، سوریه، یمن و... مشاهده می‌کنیم. از این رو، حتی، اجرای تمام عیار توافق هسته‌ای نیز ماهیت واشنگتن و کاخ سفید و دو حزب اصلی امریکا را تغییر نخواهد داد.
▬ تأکید اخیر مقام معظم رهبری بر روی «لزوم طی مراحل قانونی اجرای توافق هسته‌ای» از یک سو و تأکید ویژه ایشان بر استمرار سیاست‌های منطقه‌ای ایران از جمله حمایت از گروه‌های مقاومت از سوی دیگر، به خودی خود نشان‌دهنده شرایط حساس و تعیین‌کننده موجود است. در چنین موقعیتی باید مراقب حدود و ثغور مواجهه حقوقی و راهبردی خود با پدیده «جمع‌بندی مذاکرات» باشیم.
▬ هم اکنون، دشمن تشنه غفلت، عجله و هیجان ماست! هم اکنون، به برکت خون شهدای هسته‌ای و در سایه مقاومتی ۱۲ ساله و با تکیه بر توان بالای دیپلمات‌های انقلابی ما، قدرت هسته‌ای ایران، حتی، از سوی دشمنان قسم خورده ما به رسمیت شناخته شده است. در برهه فعلی باید بیش از هر زمان دیگری با گارد بسته و احتیاط کامل حرکت کنیم. این گارد بسته باید، حتی، پس از اجرایی شده توافق نیز حفظ شود، زیرا، واشنگتن و متحدان غربی آن نشان داده‌اند که استعداد زیادی برای نقض تعهدات خود در معاهدات بین المللی دارند. در این‌جا باید مراقب رفتارهای احساسی و نامعقولی که «بدر زیبای هسته‌ای» را به «احد غم انگیز هسته‌ای» می‌کند باشیم. فراموش نکنیم که در این مجال، چیزی جز «بدر هسته‌ای» لایق ملت سربلند و نظام مقتدر ما نیست، پس، تحقق آن را با هیجانات خود به تأخیر نیندازیم...
مأخذ:رسالت
هو العلیم
