دکتر حامد
حاجی‌حیدری؛ فقط ایده‌ای برای تأمل بیشتر
░▒▓ تز ۱.
▬ مفهوم مهم «رویداد | event»، محور ساخت و ساز نظریه جامعه‌شناختی در امریکا خواهد بود، و از این بابت بسیار اهمیت دارد.
▬ این مفهوم، جایگزین واحدهای تحلیل پیشین، یعنی «کنش | action»، «ساختار | structures»، و «نشانه | signs» خواهد شد. این مفهوم، هواداران مهمی در جامعه‌شناسی اروپایی نیز دارد. بویژه ژاک دریدا و ژیل دلوز.
░▒▓ تز ۲.
▬ مفهوم «رویداد» در جامعه‌شناسی امریکا، در نظریه شبکه که به نحوی استمرار و بسط نظریه عمومی سیستم‌هاست ضرورتاً جایگزین مفهوم «کنش» می‌شود. این که چرا، توضیح خواهم داد...
▬ و همچنین، حاشیه دانلد دیویدسن و جیگوون کیم به نظریۀ کنش جان سرل، مفهوم «رویداد» را به مفهوم «کنش» ترجیح می‌دهد.
░▒▓ تز ۳.
▬ نظریه شبکه، ملهم از الهامات برونو لاتور فرانسوی، متقاعد شده است که حضور ماشین‌ها در مناسبات اجتماعی، چیزی بیش از حشو و زوایدی است که کنشگران در صورت لزوم، و بنا به «انگیزه‌های» انسانی از آن بهره بگیرند، بلکه نه تنها شرکای فعال انسان‌ها در سیستم‌های انسانی هستند، از آن بیش، به درون وجود کاربران خود رسوخ می‌کنند و آن‌ها را نیز به یک «پساانسان» یا «سایبورگ» تبدیل می‌کنند.
▬ در این جملاتی که پشت سر هم گفتیم چند گزاره و دعوی مهم هست. مجدداً فهرست می‌کنیم:
• حضور ماشین‌ها در مناسبات اجتماعی، چیزی بیش از حشو و زوایدی است...
• که کنشگران در صورت لزوم، و بنا به «انگیزه‌های» انسانی از آن بهره بگیرند،...
• بلکه نه تنها شرکای فعال انسان‌ها در سیستم‌های انسانی هستند،...
• از آن بیش، به درون وجود کاربران خود رسوخ می‌کنند،...
• و آن‌ها را نیز به یک «پساانسان» یا «سایبورگ» تبدیل می‌کنند.
░▒▓ تز ۴.
▬ پس، در شرایطی که با پر رنگ شدن نقش ماشین‌ها دریافته‌ایم که از ابتدا در تحلیل سیستمی، بسیار متفرعن و سوژه‌محور بوده‌ایم که ماشین‌ها، اجسام، حیوانات، گیاهان، و... را شرکای کنش انسانی قلمداد نکرده‌ایم، اکنون مصمم هستیم که به جای «کنش» از عبارت «رویداد» و به جای «سیستم» از عبارت «شبکه» استفاده کنیم.
▬ مقصود از استعمال واژه «رویداد» به جای «کنش»، حذف «انگیزه» و «قصد» از تحلیل، و به تبع، مراد اصلی از استعمال واژه «شبکه» به جای «سیستم»، تقلیل عناصر سازنده سیستم، به وسط ضربدرهاست.
هو العلیم
