حامد دهخدا؛ فقط ایدهای برای تأمل بیشتر
• در هفته گذشته، (۱) «عتاب بی سابقه مقام معظم رهبری خطاب به عالی مقام اسحاق جهانگیری دایر بر این که ”مبارزه با فساد عمل میخواهد نه سمینار“»، (۲) «بازی با اعداد در پرونده ۱۲ هزار میلیاردی یا همان پرونده۷۰ میلیاردی یا همان ؟؟؟»، (۳) «راه کار ایران برای دستیابی به توافق جامع»، (۴) «کارنامه ضعیف روز دانشجو»، (۵) «تیر خلاص راهپیمایی اربعین به داعش»، (۶) «بودجه شدیداً انقباضی سال آینده»، (۷) «بالاخره خلع مدیر موفق بورس اوراق بهادار» و تکمیل سیکل حذف مدیران دولت قبل، (۸) «ابهام وضعیت پرداخت یارانهها در سال آینده»، (۹) «وضعیت مبهم نفت و سیاستهای نفتی و پیش بینی قیمت هولناک ۴۰ دلار»، و (۱۰) «شرایط دشوار سرخابی ها، بویژه سرخ ها»، جملگی، مهمترین مسائل مورد توجه در افکار عمومی طبقه متوسط شهری بودند.
• مع الوصف، تحلیل محتوای مطبوعات کثیر الانتشار، علاوه بر نتایج فوق، نشان میدهد که موضوعات دیگری نیز در سطح مهم یا بسیار مهم، هدف توجه طبقه متوسط شهری بودهاند: (۱۱) «تناقض گسترده در ادعای حقوق بشری امریکا»، (۱۲) «آمارهای عجیب از تحول اساسی در بخش گردشگری کشور»، (۱۳) «کندی در روند خصوصی سازی و اجرای سیاستهای اصل چهل و چهار»، (۱۴) «خصوصی سازی آموزش و پرورش»، (۱۵) «ادامه داستانهای خانم ابتکار»، (۱۶) «قول انجام استخدام ها، بالاخره در سال ۹۴»، (۱۷) «موضوع نشاط اجتماعی و طرح شهرداری برای موتورهای برقی»، (۱۸) «تدارک شب یلدا»، (۱۹) «بیمه زنان خانه دار»، (۲۰) «مسائل خانه احزاب»، (۲۱) «شیوع چاقوکشی و قمه کشی و لزوم اندیشیدن تدبیری برای آن»، (۲۲) «فیلترینگ هوشمند»، (۲۳) «ماجراهای سرقت علمی و تولید انبوه مقالات خارجی برای احراز مناصب علمی»، و (۲۴) «فراتر رفتن طلاق از حد بحران و سرسام».
░▒▓ مسیریابی ها
۱. «سمینار به جای عمل»؛ ... در حالی که هر یک از قوای سه گانه، لا اقل یک نهاد جداگانه برای رسیدگی به مفاسد اقتصادی و اداری و سیاسی دارند، این نهادها در پروندههای مهم فساد ورود نمیکنند. مثلاً در مورد پرونده رانت ۶۵۰ میلیون یورویی، نماینده مجلس، دکتر احمد توکلی، وارد شد، و نهایتاً، هیچ یک از آن نهادها پرداخت منظمی به این موضوع نداشتند؛ نه سازمان بازرسی کل کشور (قوه قضائیه)، نه دیوان محاسبات کشور (مجلس شورای اسلامی)، و نه سازمان حسابرسی وزارت امور اقتصادی و دارایی (دولت)، نه وزارت اطلاعات، و نه خود ذیحسابی وزارت صنعت، معدن و تجارت. از همین سنخ است، ابهام پر سابقه در بودجه شرکت ملی نفت، پرونده بین المللی کرسنت، پرونده بین المللی استات اویل، و ... . در واقع، به نظر میرسد که مسامحه کاری و بی انضباطی غالب در روحیه مدیران کارگزار که زمانی به نحو نمایانی در پرونده غلامحسین کرباسچی و واکنشهای مربوطه، خود را نشان داد، همچنان ادامه دارد، و تیپ مدیران کارگزار که اصولاً تیپ «مسامحه کار» است، مقصر اصلی در به تحقق نرسیدن مبارزه با فساد بوده است.
۲. «سمینار به جای عمل»؛... هر چند که هر سه قوه در عدم تحقق فرمان هشت مادهای مبارزه با فساد مقصرند، اما نقش دولت ها، چه دولتهای پیشین و چه دولت فعلی در این عدم تحقق پر رنگ تر از سایر قواست. در واقع، در عین حال که دولت یازدهم سمیناری برای مبارزه با فساد بر پا میکند، مع الوصف، باید به عالی مقام اسحاق جهانگیری، معاون اول دولتی که در آن، رئیس کل بانک مرکزی، همان رئیس پیشین بانک صادرات است، تذکر داد: ”مبارزه با فساد عمل میخواهد نه سمینار“. توضیح این که در زمان صدارت صادراتی دکتر ولی ا... سیف، اولین پرونده بزرگ مفاسد اقتصادی در رسوایی «فاضل خداداد-رفیقدوست» اتفاق افتاد.
۳. «سمینار به جای عمل»؛... در همین رابطه، عالیمقام، سید رمضان شجاعی کیاسری، نماینده رییس مجلس در ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی، در گفتوگو با خبرنگار پارلمانی مهر، اظهار داشت، بانکها در اختیار مافیای خانوادگی قرار گرفتهاند؛ کل سپرده مردم که نزد یک بانک گذاشته شده است، در اختیار یک خانواده قرار میگیرد و آنها نیز این سرمایه را صرف ساخت و ساز و کارهای دلالی میکنند. تخلفاتی که هر از چند گاهی بحران اقتصادی در بازار ایجاد میکنند، ناشی از همین جاست. بر اساس قانون ذیل اصل ۴۴ قانون اساسی، افراد حقیقی میتوانند پنج درصد از سهام یک بانک را داشته باشند و افراد حقوقی ۲۰ درصد از سهام بانکها؛ ولی، در حال حاضر در بعضی از بانکهای خصوصی افراد حقیقی ۶۰ تا ۷۰ درصد سهام بانک را به نام خود و افراد خانوادهشان ثبت کردهاند. وی تأکید کرد: متأسفانه نظارت بانک مرکزی، نظارت ضعیفی است و این امر موجب میشود مردم نگران سپردههایشان در بانکها باشند.
۴. «سمینار به جای عمل»؛... حتماً باید به عالی مقام اسحاق جهانگیری، تذکر داد: ”مبارزه با فساد عمل میخواهد نه سمینار“؛ باید به معاون اول دولتی تذکر داد که اصرار ویژهای بر انتصاب عالی مقام بیژن نامدار زنگنه در پست وزارت نفت داشته است؛ عالی مقامی که او و مدیرانش پرونده بین المللی کرسنت و استات اویل را در کارنامه خود دارند؛ پروندههایی که در سطح بین المللی محکوم و در داخل نیز منتظر حکم نهایی هستند.
۵. باید به عالی مقام اسحاق جهانگیری تذکر داد: ”مبارزه با فساد عمل میخواهد نه سمینار“؛ باید به معاون اول کابینهای که وزیر اقتصاد آن برای آن که نشان دهد، دولتی که پرونده رانت ۶۵۰ میلیون یورویی را بر جبین دارد، در ادعای مبارزه با فساد جدی است، از یک کشف بزرگ و بی سابقه ۱۲ هزار میلیاردی خبر میدهد؛ ادعایی که به دفعات، و بویژه، از سوی رئیس کل بانک مرکزی انکار میشود. بله؛ ادعای جنجالی وزیر اقتصاد، ابتدا توسط معاون اول قوه قضائیه مردود اعلام شد، توسط رئیس کل بانک مرکزی انکار گردید، و نهایتاً در یک اظهار نظر صریح و فیصله بخش، توسط عالی مقام محمد علی پورمختار، «خلاف واقع» قلمداد گردید؛ عالی مقام محمد علی پورمختار، رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس است، که اخیراً یکی از چهرههای شاخص و خبر ساز پروندههای فساد اداری و مالی و زمینخواری گشته است. ایشان گفتند: «فساد ۱۲ هزار میلیاردی واقعیت ندارد».
۶. در همین رابطه، توضیحات دکتر ولی ا... سیف شایسته دقت و توجه است؛ ایشان با بیان اینکه این رقم، حجم سوء استفاده نیست، بلکه گردش عملیاتی است که طی شش سال اتفاق افتاده، گفت: ۷۰ میلیارد تومان، بیشترین مبلغ گردشی بوده که در اختیار سوء استفاده کنندگان قرار گرفته، اما چون گردش داشت، چنین حجمی را از عملیات بانکی ایجاد کرده است. و تازه، این ۷۰ میلیارد تومان هم به بانک بازگشته است. سیف خاطرنشان کرد: همه عوامل این مسأله شناسایی شدند و تحت پیگرد قرار گرفتند و یکی از آنها بازداشت شده است. افزون بر وصول اصل مبلغ، جریمهای با نرخ ۳۴ درصد در شش قسط محاسبه شده است که چهار قسط آن وصول شده و آخرین قسط آن پایان دی امسال وصول خواهد شد».
۷. «سمینار به جای عمل»؛... اکنون، پس از فرو نشستن غبار این اظهارات وزیر اقتصاد، در واقع، معلوم شده است که رقم اعجاب آور ۱۲٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰، تنها یک خبرسازی در آستانه «سمینار به جای عمل» بوده است.
***
۸. در هفته گذشته، دکتر سید عباس عراقچی، به جنگ لفظی سیاستمداران امریکایی در اجلاس سابان پاسخ گفت، و تحلیل ها در مورد مذاکرات اتمی را وارد فاز تازهای کرد. او که در جلسه کمیسیون امنیت ملی سخن میگفت: فاصله بین دو طرف را «بسیار زیاد» ارزیابی کرد. عراقچی ادامه داد: گفت و گوهای مسقط البته، خیلی بد بود و طبیعی بود که در چنین شرایطی ما به خاتمه مذاکره فکر میکردیم. تمدید مذاکرات هم بر اساس یک تصمیم معقول صورت گرفت. اگر چه ما معتقد بودیم که در زمان بسیار کمتر از هفت ماه هم میتوان به نتیجه و توافق رسید، ولی، بالاخره، هفت ماه مورد توافق قرار گرفت. عراقچی هم چنین، گفت: صهیونیست ها و برخی کشورهای منطقه [روشن است که عربستان سعودی در رأس این طرفهای متخاصم منطقهای قرار دارد] با کلیت توافق و هر نوع توافقی مخالف هستند. آن ها نمیخواهند توافقی صورت پذیرد. حتی، تلاش میکنند غرب را علیه ایران، ولو در سطح نظامی تحریک کنند. ایشان افزودند: در این مسیر، سناریوهای مختلف و پیشنهادات متعددی مطرح شده، ولی، هیچ کدام به ثمر نرسید و مورد توافق طرفین قرار نگرفت. البته، توافق شده که طی چهار ماه آینده به توافق کلی دست پیدا کنیم و در سه ماه بعد روی جزئیات بحث کنیم و به توافق برسیم. در عین حال، دکتر سید عباس عراقچی گفت: ما معتقدیم از طریق مذاکره حقوق هستهای خود را حفظ کنیم و قطعاً هم موفق خواهیم شد.
۹. به نظر میرسد که مجموع دستاورد مذاکرات اتمی طی حدود یک دهه اخیر، علاوه بر اثبات حسن نیت و انعطاف کافی ما به جامعه جهانی و از آن مهم تر، به مردم و جوانان ما، تدارک فرصت موسعی برای پیشبرد برنامه اتمی بوده است. در این زمان، نیروهای نظامی ایران نیز توانستهاند اقتدار خود را در بخش متعارف به رخ نیروهای متخاصم خارجی بکشند. اکنون، و با صرف این زمان و هزینه، ما توانسته ایم، زیر بار خرد کننده ترین فشارهای جهانی، استقلال خود در «انرژی آینده» را مسجل سازیم، و به لحاظ امنیتی، خود را در موقعیت تهدید ناپذیری و بازدارندگی قرار دهیم.
***
۱۰. روز دانشجو، امسال، با روحیهای مغایر «سه قطره خون» برگزار شد؛ به عنوان یک نمود نمایا، از کل تدابیر «آنها»، آن غریبهها، با وقاحت عکس امام که از آستینی سبز بیرون آمده بود، وارونه شد. معلوم گردید که مدیران تعلیقی وزارت علوم طی دو سال اخیر، به قدر همت خود، کار پیش بردهاند، و قدری، زمینه را برای «خط امام وارونه» در دانشگاهها فراهم ساختهاند. آن ها بازار کشور را آشفته تصور کردند. در این وانفسای وقیح، رئیس جمهور هم که به تشکلهای اصلی دانشجویی مجال بیان مواضع نداد، در سخنانی دور از شأن ریاست جمهوری، منتقدان خود و حتی سایر قوای کشور را هدف استهزاء قرار داد. او، در حالی که در لجاج با مجلس شورای اسلامی، وزیر جدید را با مأموریتی در استمرار وزرای معزول پیشین توصیف کرد، باز هم به اهانت نسبت به منتقدان خویش ادامه داد، و آن ها را «تازه به دوران رسیده» خطاب کرد.
۱۱. مراسم شانزده آذر امسال، وجه نیکی هم داشت، و آن این که با همه این تحرکات جریان «خط امام وارونه»، معلوم شد که آن ها دیگر نمیتوانند مانند گذشته، و به رغم همه پرده دری ها و هتاکی ها، جو دانشگاه را به دست گیرند، و آن را تحت کنترل خود در آورند. البته این، منوط به فعالیت فکری جدی تر «خط امام» در دانشگاههاست. آن ها نشان دادند که تا حد پوشیدن لباس سبز، و جنایت وارونه ساختن «تصویر امام» در کنار تصویری از محمد خاتمی که فاتحانه بر وارونگی تصویر امام مینگرد، وقاحت به خرج میدهند. باید مراقب بود. باید بسیار مراقب بود.
***
۱۲. و دست آخر این که، این رسم اقتصاد مقاومتی نیست؛ این که هفته گذشته، هیجده آذرماه، یگانه کارخانه تولید کننده کیسههای خون گیری کشور، در پی اقدام غیر مسؤولانه سازمان انتقال خون به عنوان تنها مشتری محصولات تولیدی این کارخانه به ورطه تعطیلی کشانده شد. مدیر کنترل کیفیت و بازرگانی این کارخانه از اخذ گواهینامههای متعدد ملی و جهانی و ایزوهای مختلف خبر داد. همین اتفاق در سایر شاخههای صنعت در حال روی دادن است، و فی المثل وزارت نفت هم با نخریدن دکلهای حفاری داخلی پروژههای دانش بنیان در این زمینه را به تعطیلی کشانده است. بیکاری، از دست رفتن «ظرفیت» تولید محصولات استراتژیک، و از بین رفتن انگیزه و شوق سرمایه گذار داخلی، خروج ارز از کشور، باز شدن دست سوداگران واردات، همگی از تبعات تعطیلی تولیدات داخلی است.
***
• پنجشنبه هر هفته، مسیریابی هفتگی در خط اصول گرایی را پیگیری، و نظرات خود را به دفتر روزنامه منتقل فرمایید. سپاس.
مأخذ:رسالت
هو العلیم