برداشت
از گروه تاریخ؛ فقط ایده‌ای برای تأمل بیشتر
■ انقلاب انگلستان ۱۶۸۸، انقلاب امریکا ۱۷۸۳، انقلاب فرانسه ۱۷۸۹، انقلاب ایران ۱۹۰۶، انقلاب روسیه ۱۹۱۷، جمهوری آلمان ۱۹۱۹، جمهوری اسپانیا ۱۹۳۱، جمهوری ایتالیا ۱۹۴۶، ... .
■ دوشنبه، چهارده مرداد هزار و دویست و هشتاد و پنج هجری خورشیدی (شانزده جمادی الثانی ۱۳۲۴/ شش آگست ۱۹۰۶)، مظفرالدین شاه قاجار، اعلامیه مشروطه را امضا کرد.
■ این نخستین بار نبود که ایران دارای پارلمان می‌شد؛ ایران در دوران چهارصد ساله اشکانیان هم دارای پارلمان و عملاً مشروطه بود و برای بررسی و تصویب قوانین و انتصابات مهم، حتی، تعیین شاه و فرمانده نیروهایی که به جبهه اعزام می‌شدند دو مجلس وجود داشت که مجلس عالی‌تر و هم‌چنین، اجلاس مشترک آن‌ها را مهستان (مجمع بزرگان سنا) می‌خواندند. شاهان ساسانی نیز ایران را که چند برابر امروز وسعت داشت با کمک یک شورای دولتی اداره می‌کردند.
░▒▓
■ بله؛... مظفرالدین شاه قاجار، سرانجام، شانزده جمادی الثانی ۱۳۲۴، فرمان مشروطیت را که روز پیش از آن با مشروطه شدن (پارلمانی شدن) حکومت و صدور اعلامیه مربوط موافقت کرده بود، امضا کرد و دو روز بعد دستور تعیین نمایندگان و تشکیل مجلس را داد و در همین روز کسانی که خواهان «پارلمان» بودند و برای رسیدن به این هدف در سفارتخانه انگلستان در تهران متحصن شده بودند! آنجا را ترک کردند.
■ ۱۲ روز بعد (۲۶ مرداد) پنج تن از معاریف وقت نظام‌نامه انتخابات را تدوین و انتخاب نمایندگان انجام و نخستین جلسه مجلس شورای ملی ۱۴ مهرماه [به مناسبت جشن‌های مهرگان] در کاخ گلستان و با حضور مظفرالدین شاه تشکیل شد. در همین جلسه مرتضی قلی‌خان صنیع‌الدوله [داماد مظفرالدین شاه] به ریاست مجلس انتخاب و نمایندگان قطع ولخرجی و اسراف در سازمان‌های دولتی را در صدر برنامه کار خود قراردادند و قرار شد مجلس برای درج جزئیات فعالیت‌هایش ازجمله مشروح مذاکرات یک روزنامه منتشر کند تا مردم در جریان کار باشند و این روزنامه سوم آذرماه آن سال پس از آماده شدن چاپخانه مجلس، به سردبیری ادیب‌الممالک فراهانی انتشار خود را آغاز کرد. بر سردر ورودی عمارت مجلس در میدان تاریخی بهارستان تابلوی «عدل مظفر» قرار گرفت.
■ ظرف پنج ماه قانون اساسی شامل ۵۱ اصل تدوین، هشتم دی ماه به تصویب مجلس و، سپس، به امضای مظفرالدین شاه رسید و مظفرالدین شاه که به بیماری سل دچار بود، هجدهم دی ماه در ۵۴ سالگی درگذشت و پسر او محمدعلی میرزا برجایش نشست.
■ در آذرماه ۱۳۰۴ چهار اصل از اصول متمم قانون اساسی اصلاح شد و سلطنت به خاندان پهلوی انتقال یافت. پهلوی دوم محمدرضا شاه نیز از ماجرای تیراندازی به خود در بهمن ۱۳۲۷ استفاده کرد و با تشکیل مجلس موسسان و الحاق و اصلاح اصولی ازجمله اصل ۴۸ اختیارات خودرا افزایش داد و بر آن‌ها اختیار انحلال مجلس، معرفی نخست وزیر (که قبلاً انحصارا در دست مجلس بود) و... اضافه کرد و استقلال قوه قضائیه را محدود کرد. با این تغییرات، نظام حکومتی ایران از صورت صد درصد پارلمانی و عملاً از تفکیک قوا خارج شد. این تغییرات از همان زمان مورد انتقاد و ایراد بود.
برداشت خیلی آزاد از دنیای اقتصاد
هو العلیم
