معاونت 
پژوهش‌های بین‌المللی مرکز تحقیقات استراتژیک؛ برای تأمل بیشتر
■ در دنیای جهانی‌شده کنونی، ابتکار، نوآوری و ارتقای مهارت‌های آموزشی و پژوهشی در راستای دستیابی به تفکر سیستمی از ضروریات مراکز پژوهشی استراتژیک می‌باشد. این مهارت‌ها موجب ارتقای بهره‌وری در حوزه فردی و حداکثرسازی تأمین منافع سازمانی و ملی می‌گردد.
■ با توجه به گستردگی مسائل کنونی دنیا و افزایش پیچیدگی آن‌ها با توجه به رشد ساختارها و حصول شرایط اشباع سیستم‌ها که موجب افزایش وابستگی میان زیرسیستم‌ها می‌شود، گریزی از تفکر سیستمی نیست. تفکر سیستمی با عنوان یک رویکرد و نه یک توانمندی صرف می‌تواند ارزش آفرینی بالایی را ایجاد نماید. تفکر سیستمی متشکل از توانمندی‌های زیر است:
۱. دید کل نگر
۲. دید پویا و دینامیک
۳. دید حلقه بسته و بازخوردی
۴. دید توسعه‌گرا و قابل اشاعه
۵. دید ساختاری (با در نظر گرفتن تعامل ساختار، رفتار، فیزیک و نقاط ارتباطی)
۶. دید پیوسته و منقطع
۷. دید عمل‌گرا
۸. دید علمی
■ هر چند حصول شرایط فوق کار سختی است، اما، رویکردهای فوق ابزار قوی برای تحلیل مسائل کنونی دنیا می‌باشند. مسائل کنونی دنیا به دلیل پیچیدگی بالا و ارتباطات متعدد و گسترده، دارای ماهیت بین رشته‌ای و میان رشته‌ای (multidisciplinary & interdisciplinary) هستند. رشته‌های جدید علمی فارغ از خط کشی، در میان علوم واقع می‌شوند و ذهن انسان نبایستی محدود به این حدود شود و نگرش مسأله‌گرا برای حل و تعهد به پاسخ، دارای ارزش ذاتی برای محقق است.
■ نظر به اهمیت موارد فوق و ارتقاء دانش پژوهشگران در راستای دستیابی به تفکر سیستمی و هدفمند، کارگاهی آموزشی با سه موضوع «چگونه بنویسیم» (Writing)، «چگونه نقشه‌های ذهنی بسازیم» (Mind Map)، و «چگونه سخنرانی کنیم» (Present) از طرف معاونت پژوهش‌های روابط بین‌الملل مرکز تحقیقات استراتژیک برگزار گردید. این کارگاه علمی در روز دوشنبه نوزدهم خرداد ۱۳۹۳ از ساعت ۱۰:۰۰ تا ۱۲:۰۰ در محل سالن جلسات معاونت پژوهش‌های روابط بین‌الملل مرکز تحقیقات استراتژیک برگزار گردید.
■ این جلسه با طرح مقدمه‌ای توسط دکتر عباس ملکی معاون پژوهش‌های روابط بین‌الملل مرکز تحقیقات استراتژیک در ارتباط با جایگاه مهارت‌های مختلف علمی و پژوهشی در علوم مهندسی و انسانی و لزوم بهره برداری مؤسسات علمی و پژوهشی از این مهارت‌ها آغاز شد و با ارائه سه نفر از کارشناسان ارشد این حوزه دنبال گردید.
■ اولین سخنران این کارگاه علمی سرکار خانم دکتر الهام فخاری بود. ایشان مطلب خود را با عنوان «نقشه ذهنی» ارائه کردند. در این سخنرانی، ابتدا مفهوم پایه‌ای «مهارت» برای درک نقشه ذهنی تعریف شد و، سپس، با بیان این‌که طراحی نقشه ذهنی، یک مهارت است، به ویژگی‌ها و راه‌های کسب آن پرداخته شد. به این ترتیب، نقشه ذهنی به عنوان «پالایش کلمات و ایجاد یک شبکه سیستمی از کلمات مفید» تعریف و صرفه جویی به عنوان یکی از مهم‌ترین دلایل ضرورت ایجاد آن مطرح شد. در ادامه سخنران به نحوه طراحی نقشه‌های ذهنی پرداخت و حرکت از کل به جزء را در این زمینه کلیدی دانست. استفاده مناسب از رنگ‌ها و نهایتاً ضرورت تشخیص درست گره‌ها نیز به عنوان دو نکته مهم دیگر در طراحی نقشه‌های ذهنی مورد تأکید قرار گرفت. از نکات قابل توجه سخنرانی ایشان، ارائه مطلب به صورت تعاملی و اخذ دیدگاه‌های شرکت‌کنندگان در مورد موضوع مورد بررسی بود.
■ سخنران دوم کارگاه آقای مهندس سعید دهقانی کارشناس ارشد بود که بحث خود را پیرامون «مهارت نوشتن» ارائه داد. ایشان مطلب خود را با ذکر مقدماتی پیرامون اهمیت یک نوشتار استاندارد آغاز کرد و با توضیح مراحل نوشتن ادامه داد. بنا بر مطالب مطرح شده از سوی وی، باز کردن ایده پیش نوشتار، سازماندهی، تهیه نخستین پیش‌نویس، بازبینی پیش‌نویس و نهایتاً تهیه مطلب نهایی مهم‌ترین مراحل یک نوشتن خوب به شمار می‌روند. در ابتدا و پیش از باز کردن موضوع، تصمیم به این‌که چه می‌نویسیم شامل (موضوع، هدف و مخاطبان) باید مورد توجه باشد. پس از روشن شدن این مسائل، می‌توان از سه روش توفان ذهنی، خوشه‌بندی، و نوشتن آزاد برای تهیه پیش نوشته استفاده کرد. روش توفان ذهنی مبتنی بر نوشتن هر کلید واژه‌ای است که به ذهن خطور می‌کند؛ روش خوشه‌بندی شبیه به همان طراحی نقشه ذهنی است و نوشتن آزاد به قلم آوردن هر آن‌چه است که به ذهن می‌رسد؛ تا در مراحل بعد مورد تغییر و تعدیل قرار بگیرند. پس از این قدم‌های اولیه، در مرحله بعد باید به سازماندهی نوشتار یعنی، انتخاب آن‌چه باید بماند و آن‌چه حذف شود و تنظیم متن پرداخت. به این ترتیب، و با یک سازماندهی خوب می‌توان به یک پیش نویس اولیه رسید که خود نیاز به بازنگری دارد تا نهایتاً یک کپی نهایی به دست بیاید. ساختار مناسب یک نوشتار نیز مورد تأکید سخنران بود و وی توان نوشتن پاراگراف‌های مناسب را کلید نوشتن یک مقاله خوب دانست. به این ترتیب، در نوشتن پاراگراف‌ها باید ساختار مناسب شامل مقدمه، بدنه و نتیجه‌گیری رعایت شود.
■ سخنران آخر نشست آقای مهندس مجید رئوفی مطلب خود را عنوان نحوه یک ارائه خوب بیان کرد. در این سخنرانی بر اهمیت شناسایی مخاطب، ساختار مناسب یک ارائه، تمرین قبل از ارائه، استفاده از زبان بدن و پیش بینی سؤالاتی که ممکن است بعد از ارائه مطرح شود تأکید شد. از دید سخنران، توان درگیر ساختن ذهن مخاطب با سؤال اصلی نکته کلیدی در یک ارائه موفق است. به این ترتیب، در یک ارائه خوب در چهار دقیقه نخست مشکل و سؤال اصلی به گونه‌ای مطرح می‌شود که مخاطب تا انتها به دنبال دست یافتن به پاسخ آن باشد. یک ارائه خوب از ۲۰-۱۵ دقیقه تجاوز نمی‌کند. در کنار نحوه ارائه آن‌چه اهمیت دارد تهیه یک پاورپوینت خوب است که ویژگی‌های آن از سوی سخنران توضیح داده شد. این ویژگی‌ها خلاصه بودن متن، کوتاه بودن جملات، تجاوز نکردن جملات هر صفحه از شش سطر و کوتاه بودن تیتر را در بر می‌گیرد.
مآخذ:...
هو العلیم
