برداشت 
از وطن امروز؛ فقط ایده‌ای برای تأمل بیشتر
■ برخلاف رویه‌ای که دیپلمات‌های مذاکره‌کننده هسته‌ای طی ماه‌های اخیر اتخاذ کرده‌اند، اما، روز گذشته حسن روحانی، رئیس‌جمهور در زاهدان بار دیگر تصریح کرد در برنامه اقدام مشترک ژنو به حق غنی‌سازی ایران اذعان شده است. دولت روحانی از همان دقایق ابتدایی پس از برنامه اقدام مشترک ژنو اصرار داشته است بگوید این برنامه اقدام مشترک به حق غنی‌سازی ایران اذعان داشته است. نخستین بار محمدجواد ظریف بلافاصله پس از توافق ایران و ۱+۵ در ژنو این ادعا را مطرح کرد. پس از او حسن روحانی هم در سخنرانی خود، و هم در نامه به رهبری تأکید کرد در برنامه اقدام مشترک ژنو به حق غنی‌سازی ایران اذعان شده است. با این حال، اما، به مرور و پس از بررسی عمومی متن برنامه اقدام مشترک و نیز اصرار مقامات امریکایی بر رد این ادعای دولت ایران، دیپلمات‌های دولت از تکرار این ادعا اجتناب کردند. به گونه‌ای که طی ماه‌های اخیر تقریباً، آن‌ها هیچ ادعایی درباره به رسمیت شناخته شدن حق غنی‌سازی ایران در برنامه اقدام مشترک ژنو نداشته‌اند. با این وجود، روز گذشته حسن روحانی در سومین سفر استانی خود و در جمع مردم زاهدان بار دیگر این ادعا را مطرح کرد. آقای روحانی در اجتماع مردم زاهدان گفت: «نخستین گام‌ها برای برداشتن تحریم با تدبیری که دولت از شما مردم اتخاذ کرد، آغاز شد و امروز شاهد شکسته شدن بخشی از تحریم‌ها هستیم. از آن بالاتر، اعتراف دنیا به حق مردم در زمینه حقوق هسته‌ای و غنی‌سازی است که امروز دنیا در توافق ۱+۵ به آن اذعان و اعتراف کرده است». این اظهارنظر آقای روحانی در حالی است که در متن برنامه اقدام مشترک ژنو اساساً چنین حقی برای ایران اذعان نشده است.
■ موضوع به رسمیت شناخته شدن حق غنی‌سازی ایران همواره یکی از خطوط قرمز اصلی ایران در مذاکره با طرف‌های غربی بوده است. به رغم آن‌که عضویت ایران در NPT این حق عمومی را به ایران داده، اما، اذعان ۱+۵ در مذاکره با ایران می‌تواند یک پیروزی بزرگ دیپلماتیک برای دولت مذاکره‌کننده تلقی شود. حسن روحانی و پیش‌تر محمدجواد ظریف مدعی این بودند که آن‌ها توانستند در مذاکرات ژنو طرف مقابل را ناچار کنند به حق غنی‌سازی ایران اذعان کند، اما، همان گونه که گفته شد؛ بررسی متن برنامه اقدام مشترک ژنو نشان می‌دهد آن‌ها اساساً چنین حقی را برای ایران به رسمیت نشناخته‌اند. جان کری، وزیر خارجه امریکا نیز پس از این توافق چندین بار صراحتاً اعلام کرد امریکا هرگز برای ایران حق غنی‌سازی را به رسمیت نخواهد شناخت.
░▒▓ دکتر عباس عراقچی
■ اگر چه بررسی ابتدایی متن برنامه اقدام مشترک ژنو نشان می‌دهد هیچ حقی برای غنی‌سازی ایران به رسمیت شناخته نشده است، اما، به نظر می‌رسد برای جلوگیری از تشویش اذهان در این مورد باید به اظهارات چندی پیش عباس عراقچی درباره ماجرای حق غنی‌سازی استناد کرد. عباس عراقچی که پس از ظریف مسؤولیت مذاکرات ایران و ۱+۵ را بر عهده دارد، پنجشنبه ۳ بهمن ۱۳۹۲ به قم سفر کرد و دیدارهایی با علما و روحانیون درباره موضوع برنامه اقدام مشترک ژنو برگزار کرد. عراقچی در یکی از این دیدارها در مدرسه معصومیه (س)، پس از سخنرانی و توضیح درباره برنامه اقدام مشترک ژنو با سؤالات دقیق طلاب این مدرسه مواجه شد. اگر چه با نظر عراقچی این نشست خبری نشد و خبرنگاران اجازه حضور در این نشست را نداشتند، اما، طلاب حاضر در جلسه اطلاعاتی درباره اظهارات عراقچی مطرح کردند. در این میان، یک فایل صوتی نیز از عراقچی درباره موضوع غنی‌سازی منتشر شد که محتوای آن بسیار حائز اهمیت است چرا که در این فایل صوتی عباس عراقچی در پاسخ به سؤال یکی از طلاب درباره حق غنی‌سازی، صراحتاً گفته است که ادعای روحانی مبنی بر اذعان ۱+۵ به حق غنی‌سازی ایران در برنامه اقدام مشترک ژنو اشتباه بوده است. به گزارش «وطن امروز»، عراقچی در بخشی از برنامه پرسش و پاسخ با روحانیون مدرسه معصومیه با سؤال دقیق یکی از طلاب مواجه می‌شود. این روحانی که تناقضات اظهارات عراقچی و روحانی در موضوع به رسمیت شناخته شدن حق غنی‌سازی ایران را متوجه شده بود از عراقچی پرسید با توجه به این‌که شما می‌گویید امریکا حق غنی‌سازی ایران را نمی‌پذیرند؛ آیا نامه رئیس‌جمهور به رهبری بلوف بوده است یا خیر؟ که معاون وزیر امور خارجه پاسخ داد: من هم همین را می‌خواهم عرض کنم ببینید بین خود ما، حتی، در سطح رئیس‌جمهور کلمه حق و شناسایی حق یک مقداری قرقاطی شده است. وی افزود: این‌که آقای رئیس‌جمهور توی نامه‌شان اگر نوشتند حق ما را به رسمیت شناخته‌اند، ایشان اشتباه کرده‌اند.
■ این اظهارنظر عباس عراقچی، اعتراف صریح او به اشتباه روحانی در طرح ادعای به رسمیت شناخته شدن حق غنی‌سازی ایران در برنامه اقدام مشترک ژنو است. این اولین بار است که یک مقام ارشد دولتی و نفر دوم مذاکرات هسته‌ای صراحتاً اعلام می‌کند در برنامه اقدام مشترک ژنو به حق غنی‌سازی ایران اذعان نشده و اظهارات رئیس‌جمهور درباره این موضوع اشتباه است.
░▒▓ دکتر حسن روحانی
■ این اعتراف صریح عراقچی به اشتباه رئیس‌جمهور در ماجرای حق غنی‌سازی در حالی است که حسن روحانی چند ساعت پس از برنامه اقدام مشترک ژنو طی نامه‌ای به رهبر انقلاب نوشت در این توافق به حق غنی‌سازی ایران اذعان شده است. در نامه روحانی به رهبر انقلاب آمده بود: «خدای بزرگ را سپاس می‌گویم که در نخستین ماه‌های شروع کار دولت تدبیر و امید، فرزندان انقلابی شما توانستند در مذاکراتی دشوار و پیچیده، حقانیت ملت ایران در فعالیت‌های هسته‌ای را در صحنه بین‌المللی اثبات کنند و گام نخست را به گونه‌ای پیش برند که حقوق هسته‌ای و حق غنی‌سازی ملت ایران مورد اذعان قدرت‌های جهانی که سال‌ها سعی بر انکار آن داشتند قرار گیرد و راه برای گام‌های بلند بعدی در حراست از پیشرفت‌های فنی و اقتصادی کشور گشوده شود». روحانی در بخش دیگری از این نامه نوشت: «دستاوردهای قطعی این توافق اولیه به رسمیت شناخته شدن حقوق هسته‌ای ایران و حراست از دستاوردهای هسته‌ای فرزندان این مرز و بوم بوده است».
■ آقای رئیس‌جمهور البته، همان روز یعنی، ۳ آذر طی یک مصاحبه خبری درباره برنامه اقدام مشترک ژنو هم به موضوع به رسمیت شناخته شدن حق غنی‌سازی ایران در این برنامه اقدام مشترک اشاره کرد. روحانی در این گفت‌وگو اظهار داشت: «جمهوری اسلامی ایران به طور ذاتی از حق برخورداری صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای برخوردار است. معاهده» NPT، این حق را به همه کشورهای امضاکننده داده است و به همین دلیل هم بیش از ۴۰ کشور در دنیا مشغول غنی‌سازی هستند که چارچوب آن براساس «NPT» است. بر این مبنا هم آژانس بر بسیاری از کشورها یا اکثر آن‌هایی که سوخت هسته‌ای تولید می‌کنند، نظارت دارد، اما، در عین حال، اذعان قدرت‌های بزرگ به این حق مسلم از دیدگاه سیاسی و نیز برداشته شدن مشکلات از پیش پای ایران بسیار ارزشمند است. وی، سپس، گفت: «دستاورد دوم، حق غنی‌سازی در خاک ایران است. این حق ملت ایران است و هر کس هر تفسیری می‌خواهد، داشته باشد. در متن این برنامه اقدام مشترک به صراحت آمده است که ایران غنی‌سازی را انجام خواهد داد، به همین دلیل هم من به ملت ایران اعلام می‌کنم که فعالیت غنی‌سازی ایران به همان صورت سابق ادامه خواهد یافت».
■ البته، آقای رئیس‌جمهور تا قبل از سفر روز گذشته به سیستان و بلوچستان در برخی سخنرانی‌های خود باز هم بر این موضوع که در برنامه اقدام مشترک ژنو حقوق هسته‌ای ایران به رسمیت شناخته شده، اصرار کرده بود. با این حال، با این اظهارات عباس عراقچی به نظر می‌رسد اکنون، مقامات دولتی و تیم مذاکره‌کننده دیگر نمی‌توانند از اذعان ۱+۵ به حق غنی‌سازی ایران در برنامه اقدام مشترک ژنو سخن بگویند.
مآخذ:...
هو العلیم
