برداشت از اکونومیست؛ فقط ایدهای برای تأمل بیشتر
■ درخواست ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، از مجلس اعیان این کشور برای تصویب طرح استقرار نیروهای نظامی روس در اوکراین، این دو کشور را در آستانه تقابل نظامی قرار داده است. در این درخواست گفته شده بود «با توجه به وضعیت فوقالعادهای که در اوکراین پیش آمده و خطری که جان شهروندان فدراسیون روسیه و هموطنان و پرسنل نظامی مستقر در منطقه را تهدید میکند»، نیروهای نظامی روسیه در اوکراین مستقر شوند.
■ یکی از مقامات نظامی اوکراین گفته واحدهای نظامی کل این کشور، بعد از چند روز آرامش نسبی اکنون، در وضعیت آمادهباش قرار گرفتهاند و دستور دارند در صورت وقوع هر گونه حملهای، تیراندازی را شروع کنند. حدود دو هفته پیش، فرماندهان نظامی روسیه و اوکراین به طور غیررسمی بین خودشان توافق کرده بودند که از هرگونه مقابله و تحریک نظامی خودداری کنند، اما، در چند روز گذشته، واحدهای نظامی اوکراین مورد حمله افراد مسلح ناشناختهای که به احتمال زیاد از نیروهای روس هستند، قرار گرفتهاند. همچنین، روز ۲۸ فوریه، حدود ۳۵۰ فرد ناشناخته به فرودگاه نظامی کروفسکی اوکراین حمله کرده و با تخریب سیستمهای ردیابی، این فرودگاه را کاملاً غیرقابل استفاده کردند. همچنین، کشتیهای جنگی «زوبرا»، ساخت روسیه، به فئودوسیا، پایگاه دریایی اوکراین در دریای سیاه نزدیک شدند که پس از مقاومت نیروی دریایی اوکراین مجبور به عقبنشینی شدند. در اول مارس، در ورودی خلیج بالاکلاوا ۱۰ کامیون حمل سرباز با علامت مشخصه روسی، همراه با پنج خودرو مسلح به مسلسل قرار داشت که پایگاه گمرکی اوکراین را مسدود کرده بودند. هر کامیونی حدود ۳۰ نیروی ماسکزده با تفنگهای اتوماتیک را حمل میکرد. دو آمبولانس نظامی هم در نزدیکی آنها پارک شده بود و جمعیت اندکی متشکل از حدود ۲۵ نفر از مردم محلی پرچم روسیه را تکان میدادند. در ضمن، گذرگاه بین کریمه و خود کشور اوکراین نیز بسته شده بود. بدیهی است که روسیه نیروهای ویژه و آموزشدیده خود را به کریمه فرستاده و اکنون، علاوه بر نیروهایی که قبلاً در پایگاههای روسیه مستقر شده بودند، بین ۶ تا ۷ هزار نیروی دیگر به این منطقه ارسال کرده است. اعزام این نیروها در روز ۲۳ فوریه، همزمان با پایان مراسم المپیک سوچی آغاز شد. یک مقام اوکراینی، این اتفاق را به روز ۲۲ ژوئن ۱۹۴۱، روزی که آلمان نازی به اتحاد جماهیر شوروی حمله کرد، تشبیه کرده است. نیروهای نظامی روسیه بسیار مجهزتر از نیروهای نظامی اوکراین هستند. تعداد کل پرسنل ارتش اوکراین در کریمه حدود ۱۴ هزار نفر ارزیابی میشود؛ اما، تنها چند هزار نفر آنها آمادگی جنگ دارند. این نیروها از زمان روی کار آمدن ویکتور یانوکویچ فاقد سلسله مراتب فرماندهی مشخصی بودهاند. یانوکویچ در مصاحبهای مطبوعاتی که روز ۲۸ فوریه در روسیه برگزار شد، تأکید کرد که او هنوز رئیسجمهور اوکراین است. وزیر دفاع جدید اوکراین هم که چند روز پیش منصوب شده است. بنا بر این، روسیه ضعیفترین موقعیت اوکراین را برای حرکت به سوی کریمه انتخاب کرده است.
■ در اولین ساعات روز ۲۸ فوریه، نیروهای ویژه و مجهز، با یونیفرمهای خاصی که صورت آنها را پوشانده بود، دو فرودگاه واقع در کریمه را تصرف و جاده منتهی به آن را مسدود کردند، نیروهای اوکراین را به سوی خلیج بالاکلاوا نزدیک سواستوپول سوق دادند و همچنین، کنترل برج تلویزیونی محلی را به دست گرفتند. این افراد هیچ نشان و علامتی نداشتند و به هیچ سؤالی پاسخ نمیدادند؛ اما، در بعد از ظهر همان روز، خودروهای نظامی حامل سربازان که مشخص بود روسی بودند، از سواستوپول، پایگاه دریایی روسیه، به سوی سیمفروپول، در مرکز شبهجزیره کریمه، جایی که گفته میشود چندین هواپیمای نظامی روسیه در نزدیکی پایگاههای این کشور مستقر شدهاند، حرکت کردند. در نتیجه، منطقه هوایی کریمه کاملاً مسدود شد و همه این وقایع به سرعت و بدون سر و صدا رخ داد. الکساندر تورچینوف، رئیس مجلس و رئیسجمهور موقت اوکراین، گفته که روسیه «تهاجمی آشکار را علیه کشور ما آغاز کرده است. آنها تحت پوشش تمرینهای نظامی، نیروهای ارتش خود را به کریمه آوردهاند و سعی میکنند موقعیتهای نیروهای اوکراینی را بلوکه کنند». تورچینف گفته که روسیه همان دستورالعملی را دنبال میکند که در جنگ با گرجستان در سال ۲۰۰۸ به کار گرفت و منجر به اشغال آبخازیا و اوستیای جنوبی توسط نیروهای روسی شد. بعد از آن، روسها برای مردم این ۲ منطقه پاسپورت روسی صادر کردند و بعد از اینکه جنگ بین اوستیا و گرجستان اوج گرفت، اعلام کردند که روسیه باید از جان شهروندان خود حفاظت کند، اما، تفاوتی که میان این دو موضوع وجود دارد، این است که پیش از این، در کریمه جنگی صورت نگرفته و میتوان گفت حمله غیررسمی روسیه بیشتر شبیه حمله شوروی سابق به چکاسلواکی در سال ۱۹۶۸ است. کانالهای تلویزیونی روسیه که در کریمه طرفداران زیادی دارد، تبلیغات گستردهای را برای پوشش آنچه شبیه تدارک کنترل نظامی بر این منطقه به نظر میرسد، به نمایش گذاشتهاند. این تبلیغات در شصتمین سالگرد واگذاری کریمه توسط نیکیتا خروشچف، نخستوزیر اتحاد جماهیر شوروی، به اوکراین صورت میگیرد. اینکه آیا این بار هدف نهایی روسیه این است که کریمه را ضمیمه خود کند، یا قصد دارد دولت جدید اوکراین را تحت نفوذ خود درآورد، هنوز مشخص نیست. در روز ۲۷ فوریه، عدهای نیروی ناشناس، پارلمان اوکراین در سیمفروپول را تصرف و پلیس محلی را خلع سلاح و بیرون کردند. سپس، این افراد بعد از اینکه تلفنهای موبایل نمایندههای محلی را گرفتند، به آنها اجازه ورود دادند و بر روند رأیگیری و انتخاب سرگئی آکسنوف، رهبر حزب وحدت روسیه، به عنوان نخستوزیر جدید شبه جزیره کریمه نظارت کردند. پس از آن، پارلمان خواستار برگزاری همهپرسی برای استقلال کریمه شد، اما، به گفته یکی از گزارشگران تحقیقی در کریمه، در این رأیگیری تقلب صورت گرفته است.
■ آکسنوف، خود را مسؤول نیروهای نظامی مستقر در کریمه دانست و به آنها اعلام کرد به دستوراتی که از کییف میرسد، پاسخی ندهند. او همچنین، اعلام کرده که «یگان برکوت» – یا همان نیروهای ویژه پلیس اوکراین که در سرکوب معترضان مخالف در میدان استقلال کییف نقش مهمی داشت و دولت جدید آن را منحل کرده– تحت فرمان او باز خواهد گشت. روسیه اعلام کرده که صدور پاسپورت روسی به افسران برکوت را آغاز کرده است. آکسنوف در نهایت خواستار کمک پوتین برای کنترل امور در کریمه شده است.
■ از سوی دیگر، آرسنی یاتسنیوک، نخست وزیر جدید اوکراین، از کرملین خواسته دامن زدن به درگیری نظامی و داخلی را متوقف کند. رفعت چوباروف، رهبر تاتارهای کریمه، در اعلامیهای گفته «درخواست ما از روسیه این است که نیروهای خود را برگرداند. اکثریت جمعیت»
■ ۲ میلیونی شبهجزیره کریمه روس هستند، اما، ۱۳ درصد آنها را تاتارهای کریمه تشکیل میدهند که از کشتار و تبعیدهای گسترده توسط شوروی سابق و دوران استالین متحمل رنج زیادی شدهاند. آنها بعد از فروپاشی شوروی به کریمه بازگشتند و بیشتر آنها تمایلی ندارند، دوباره به روسیه بروند. روسیه تهاجمی آشکار و غیررسمی را به اوکراین شروع کرده که آن را ضمانتی برای حاکمیت خود میداند. طبق توافق بوداپست در سال ۱۹۹۴ که به امضای اوکراین، روسیه، امریکا و بریتانیا رسید، اوکراین تسلیحات هستهای خود را در ازای تضمین امنیت خود از سوی امضاکنندگان این توافقنامه تحویل داده بود.
برداشت از دنیای اقتصاد
هو العلیم