دکتر 
حامد حاجی‌حیدری؛ فقط ایده‌ای برای تأمل بیشتر
░▒▓ قضیه
▬ آیت الله سید علی حسینی خامنه‌ای، مقام معظم رهبری، مورخ دوازده آبان سال جاری، به دو نکته اصرار ورزیدند، که یکی از دو نکته کلاً در گفتگوهای سیاسی گم شد.
▬ نکته اول که خیلی برجسته شد، حمایت از تیم مذاکره کننده بود، و نکته دوم، که کلاً فراموش شد، توصیه به «مردم و مسؤولان و بویژه جوانان» بود که آگاهی و هوشیاری خود را حفظ کنند: «ما از هر اقدام مسئولان که در جهت مصلحت کشور باشد، حمایت می‌کنیم، اما این توصیه را هم به مردم و مسئولان و بویژه جوانان، داریم که چشم‌های خود را کاملاً باز کنید زیرا تنها راه رسیدن به اهداف ملت، حفظ آگاهی و هوشیاری است» (وبگاه leader.ir، بیانات شماره ۱۱۲۳۰).
▬ نکته دوم، کلاً فراموش شد.
▬ و حالا، «جوان مسلمان» می‌خواهد پس از «حمایت»، «آگاه» باشد + «هوشیار». ولی چگونه؟
░▒▓ بحث اول
▬ دکتر محمد جواد ظریف، در پاسخ به سؤالی مبنی بر ادعای برخی رسانه‌های غربی از اطلاع از جزئیات مذاکرات اظهار داشت: ”تا به حال مطلبی را ندیده‌ام که، حتی، نزدیک به واقعیت مذاکرات بوده باشد“ (باشگاه خبرنگاران جوان، خبر شماره ۴۶۲۹۲۶۱).
▬ مهم: ”تا به حال مطلبی را ندیده‌ام که، حتی، نزدیک به واقعیت مذاکرات بوده باشد“.
▬ مهم/تکرار: ”تا به حال مطلبی را ندیده‌ام که، حتی، نزدیک به واقعیت مذاکرات بوده باشد“.
▬ اشاره مستقیم دکتر محمد جواد ظریف، به نقل متواتری است که در منابع مختلف و متعدد خارجی و داخلی در مورد محتوای مذاکرات منعکس شده، به این ترتیب که:
• ایران، غنی‌سازی ۲۰% را متوقف می‌کند [تا کی؟ احتمالاً، شاید، و امید است که تا شش ماه دیگر]. هم‌چنین، ذخایر اورانیوم ۲۰% ایران به «اکسید بی‌اثر» [کیک زرد] تبدیل می‌شود [این، عملاً با نابودی کل ذخایر ۲۰% غنی‌سازی برابر است].
• ایران، به غنی‌سازی ۳٫۵ درصدی ادامه می‌دهد [این، یعنی، ایران حتی پنج درصد غنی‌سازی لازم برای راه‌اندازی رآکتور تهران را هم انجام نخواهد داد]، اما، تعداد سانتریفیوژهای فعال در این زمینه را محدود می‌کند [سقف غنی‌سازی محدود، ۳٫۵ درصد تعیین می‌شود]. با این حال، نیازی به برداشتن یا اسقاط هیچ‌یک از سانتریفیوژها نیست.
• ایران، موافقت می‌کند که در این دوره شش ماهه، نیروگاه آب سنگین اراک را بهره‌برداری نکند. با این حال، می‌تواند هم‌چنان به کار روی تأسیسات آن ادامه دهد.
• ایران می‌پذیرد که از سانتریفیوژهای نوع «IR2» که می‌تواند غنی‌سازی را با سرعتی ۳ تا ۵ برابر نمونه‌های دیگر انجام دهد، استفاده نکند.
• در مقابل، امریکا تحریم‌های اقتصادی را از طریق آزادسازی بخش محدودی از سرمایه‌های بلوکه‌شده ایران در آسیا، کاهش می‌دهد. علاوه بر این، برخی محدودیت‌های صنایع پتروشیمی، موتوری و فلزات گران‌بهای ایران، کاهش می‌یابد.
• در این مرحله تنها تحریم‌های برگشت‌پذیر ایران ممکن است برداشته شود، تا امکان بازگشت آن‌ها در صورت عدم پایبندی ایران به توافق وجود داشته باشد (فارس، خبر شماره ۱۳۹۲۰۸۱۷۰۰۰۱۱۴ به نقل از Daily Telegraph).
░▒▓ بحث دوم
▬ منبع دست اول مصاحبه دکتر محمد جواد ظریف در گفتگوی ویژه خبری، باشگاه خبرنگاران جوان (YJC) است. در نخستین بازتاب مصاحبه در YJC، جمله ناقصی آمده است که بعداً به کل حذف شده است. به این ترتیب که:
• «ظریف ادامه داد: تمام این مسائل نشان‌دهنده ظن و توهم این‌هاست، چرا که، اگر خیلی از مسائلی که این رسانه‌ها منتشر کرده‌اند واقعاً روی میز مذاکرات مطرح می‌شد.[، ...؟ جمله شرطی ناقص] وی افزود: تلاش‌های این رسانه‌ها ادامه دارد و شما می‌توانید عصبانیت‌های امثال نتانیاهو را در اظهار مواضع اخیر وی ببینید البته، برخی از دوستان ما در منطقه نیز از این مذاکرات نگران بوده و وحشت زده شده‌اند» (باشگاه خبرنگاران جوان، خبر شماره ۴۶۲۹۲۶۱).
▬ جمله شرطی اول، ناقص منعکس گردیده و بعدها کلاً حذف شده است: «اگر خیلی از مسائلی که این رسانه‌ها منتشر کرده‌اند واقعاً روی میز مذاکرات مطرح می‌شد،...». ادامه جمله این است که »...، ما مذاکرات را ادامه نمی‌دادیم».
▬ هم‌اکنون کل جمله شرطی از صفحه YJC حذف شده است (شاید به خواست وزیر). جمله کامل محذوف، این است: «اگر خیلی از مسائلی که این رسانه‌ها منتشر کرده‌اند، واقعاً روی میز مذاکرات مطرح می‌شد، ما مذاکرات را ادامه نمی‌دادیم».
░▒▓ بحث سوم
▬ البته، آن چه حذف شده است، مهم است، ولی نه به اندازه آن چه حذف نشده است.
▬ آن چه در آینده مورد قضاوت خواهد بود، همان نقل اول است. این که مندرجات مذاکرات محرمانه (محرمانه برای غربی‌ها و اسرائیلی‌ها، و نامحرمانه برای ما)، حتی شبیه مفاد گزارش Daily Telegraph، بازنشر شده در فارس هم نیست.
▬ همه به خاطرمان باشد که آقای ظریف گفت، آن چه موضوع مذاکره است، «شبیه» تعلیق غنی‌سازی بالای ۳٫۵ درصد+ محدودیت غنی‌سازی ۳٫۵ درصد+ نابودی اورانیوم غنی شده ۲۰%+توقف آب سنگین اراک+توقف IR2، نیست. بحثی حتی شبیه به این هم موضوع مذاکره نیست.
▬ مهم/تکرار: همه به خاطرمان باشد که آن چه موضوع مذاکره است، «شبیه» تعلیق غنی‌سازی بالای ۳٫۵ درصد+ محدودیت غنی‌سازی ۳٫۵ درصد+ نابودی اورانیوم غنی شده ۲۰%+توقف آب سنگین اراک+توقف IR2، نیست. بحثی حتی شبیه به این هم موضوع مذاکره نیست.
░▒▓ فیصله بحث
▬ مسأله این است که آیت الله سید علی حسینی خامنه‌ای، مقام معظم رهبری، به دو نکته اصرار ورزیدند، که یکی از دو نکته کلاً در گفتگوهای سیاسی گم شد. نکته اول که خیلی برجسته شد، حمایت از تیم مذاکره کننده بود، و نکته دوم، که کلاً فراموش شد، توصیه به «مردم و مسؤولان و بویژه جوانان» بود که آگاهی و هوشیاری خود را حفظ کنند.
▬ و بدون اطلاعات از آن چه در مذاکرات می‌گذرد، چگونه باید آگاهی + هوشیاری را حفظ کرد؟
▬ به رغم این تأکید بر «آگاهی + هوشیاری مردم و مسؤولان و بویژه جوانان»، دکتر محمد جواد ظریف می‌گوید: «همان طور که قبلاً نیز بیان کرده‌ام این که شما تاکنون چیزی از جزییات مذاکرات نشنیده‌اید، نشان‌دهنده جدی بودن مذاکرات است» (باشگاه خبرنگاران جوان، خبر شماره ۴۶۲۹۲۶۱).
▬ دقیقاً چه التزامی میان نامحرمانه بودن مذاکرات، و جدی بودن مذاکرات هست؟ آیا علنی بودن مذاکرات اخیر دکتر علی اکبر صالحی و یوکیا آمانو، به معنای شوخی بودن این مذاکرات بوده است؟
▬ دقیقاً آن جا چه اتفاقاتی در حال روی دادن است که در میان وزرای خارجه، وزیر انگلیسی و سپس امریکایی از همه چیز راضی هستند، و در عین حال همه چیز محرمانه (در واقع، غیرمحرمانه) است؟
▬ البته ما در شرایط فعلی، چاره‌ای جز حمایت از تیم مذاکره کننده خود نداریم. عاقل، اگر حمایت نکند، چه کند؟ ولی واقع، آن است که ما به عنوان روزنامه‌نگار و استاد دانشگاه این کشور، نه می‌توانیم «آگاه» باشیم، نه «هوشیار». آن چه از ما برمی‌آید این است که هشدار دهیم که همه علائم تیره و تار و مبهم است. خبرهایی هم که می‌رسد خوب نیست. برهان‌هایی هم که برای پنهان‌کاری آورده می‌شود، بیشتر نگران کننده است.
مأخذ:رسالت
هو العلیم
