محمد
جواد محمودی، رئیس موسسه مطالعات و پژوهش‌های جمعیت آسیا و اقیانوسیه؛ ایده‌ای برای تأمل بیشتر
▬ رئیس موسسه مطالعات و پژوهش‌های جمعیت آسیا و اقیانوسیه با اشاره به کاهش تعداد فرزند در ایران، اعلام کرد که ایران با ۸.۲ درصد جمعیت سالمند، وارد مرحله سالمندی شده است.
▬ محمدجواد محمودی در نشستی خبری با اعلام این خبر گفت: براساس مصوبه شورای پژوهشی موسسه مطالعات جمعیت آسیا و اقیانوسیه تا پایان سال ۹۱، جمعیت ایران ۷۶ میلیون و ۴۸۷ هزار نفر است که اگر به سمت تک‌فرزندی برویم، با کاهش فرزندان مواجه می‌شویم. وی افزود: کشور هم اکنون، وارد مرحله نخست سالمندی یعنی، جمعیت بین ۷ تا ۱۴ درصد سالمند شده است و پیش‌بینی می‌شود که تا ۳۰ سال آینده وارد مرحله فوق سالمندی یعنی، جمعیت بیش از ۲۱ درصد سالمند شود.
▬ محمودی با بیان این که برای جانشینی جمعیت، نرخ باروری باید ۲.۱ باشد، اظهار داشت: کاهش نرخ باروری تبعات اقتصادی، جمعیتی و اجتماعی خاص خود را دارد که باید از آن جلوگیری کرد.
▬ به گفته وی، ما نه به کاهش جمعیت اعتقاد داریم و نه به افزایش بیش از حد آن، اما، طبق مطالعاتی که روی تک‌فرزندی انجام شده، این پدیده آسیب‌های زیادی به ساختار جنسیت می‌زند، چرا که، ترجیح در جامعه تک‌فرزندی، بر داشتن مولود پسر است.
▬ رئیس موسسه مطالعات جمعیت آسیا و اقیانوسیه گفت: اگر این تک‌فرزندی با ترجیح داشتن پسر باشد، ساختار جمعیتی را به هم می‌زند و می‌توان پیش‌بینی کرد در آینده به ازای هر ۱۰۰ دختر، ۱۰۵ پسر وجود داشته باشد. محمودی با بیان این که در حال حاضر ما مشکل اساسی جمعیت در کشور نداریم، گفت: بلکه کاهش باروری مهم است که در آینده نزدیک با روند تک‌فرزندی، نرخ رشد جمعیت صفر می‌شود. وی تصریح کرد: اکنون، در کشورهای هند و چین به ترتیب به ازای هر ۱۰۰ دختر، ۱۱۸ پسر و به ازای هر ۱۰۰ دختر، ۱۱۰ پسر وجود دارد و دفتر صندوق سازمان ملل پیش‌بینی کرده تا سال ۲۰۳۰ ممکن است پسرهای در سن ازدواج در چین و هند ۵۰ درصد بیشتر از دختران باشد. محمودی با اشاره به این که سازمان ملل متحد برنامه «سالمندی فعال» را برای سالمندان مطرح کرده است، گفت: سالمندی فعال یعنی، به حداکثر رساندن سطح سلامت، مشارکت و امنیت افراد سالمند که هر کدام از این‌ها تمهیدات اجتماعی، بهداشتی و اقتصادی خاص خود را دارد. رئیس موسسه مطالعات جمعیتی آسیا و اقیانوسیه با بیان این که سازمان ملل جمعیت بالای ۶۰ سال را سالمند می‌داند، افزود: طبق این تعریف، ایران وارد مرحله سالمندی جمعیت شده است، چرا که، ۸.۲ درصد جمعیت ما را سالمندان تشکیل می‌دهند، اما، با این وجود، برنامه‌ریزی خاصی برای ورود به این مرحله نداریم. وی افزود: طبق بررسی جمعیت‌شناسان تا سال ۲۰۵۰، ۳۳ درصد جمعیت ایران سالمند است که معادل ۲۸ میلیون نفر جمعیت آن زمان است. به گفته محمودی، این رقم برای ایران در سال ۲۰۵۰ در حالی است که کشورهای دنیا در همان سال نرخ ۲۱ درصدی جمعیت سالمند را خواهند داشت. البته، این رقم بالای نرخ سالمندی در سال‌های آینده به دلیل انفجار جمعیتی ما در سال‌های پس از انقلاب و پس از افزایش امید به زندگی در ایران است.
░▒▓ بالاترین سرعت موج سالمندی به ایران اختصاص دارد
▬ وی افزود: شاخص سالمندی یعنی، نسبت افراد بالای ۶۰ سال به جمعیت زیر ۱۵ سال در کشورهای اروپایی ۱۸۶ به ۱۰۰ است در حالی که کشورهای در حال توسعه دارای رقم ۴۱ به ۱۰۰ هستند که این نشان می‌دهد کشورهای در حال توسعه در سال‌های آینده با پدیده سالمندی مواجه خواهند شد. محمودی با بیان این که ایران در سال‌های آینده با پدیده زنانه شدن سالمندی روبه‌رو می‌شود، اظهار داشت: این پدیده در واقع، افزایش سهم زنان سالمند نسبت به مردان سالمند در جمعیت کشور است که طبق مطالعات در سال ۱۴۳۰ برای زنان ۳۴.۵ درصد و برای مردان ۳۱ درصد خواهد بود. به عبارتی، در سال ۱۴۳۰ به ازای هر ۱۰۰ زن سالمند کشور ۸۸ مرد سالمند خواهیم داشت.
▬ به گفته وی، اصلی‌ترین دلیل زنانه شدن سالمندی، توسعه‌یافتگی است، چرا که، در کشورهای توسعه یافته امید زنان به زندگی بیش از مردان است و با این نسبت امید مردان از بدو تولد به زنان کمتر است، اما، این نسبت با گذشت سن به سمت زنان تغییر می‌کند. به گفته وی، ۵۵ درصد جمعیت‌شناسان کشور معتقدند که برای کشوری مانند ایران سطح باروری مناسب بین ۲ تا ۲.۵ برای هر مادر است و ۴۰ درصد آنان به یک و نیم تا دو فرزند اعتقاد دارند.
▬ رئیس موسسه مطالعات و پژوهش‌های جمعیت آسیا و اقیانوسیه تصریح کرد: مهم‌ترین چالش‌های اقتصادی کشور با افزایش سن جمعیت نیز افزایش فشار مالی در صندوق‌های بازنشستگی و بیمه است و افزایش هزینه‌های درمان نیز تبدیل به مشکلی برای سیاست‌گذاران کشور و جمعیت سالمندان خواهد شد، چرا که، هزینه درمان برای هر سالمند ۳ برابر هزینه درمان یک کودک است.
مأخذ: ایران
هو العلیم
