برداشت 
آزاد از مهران نجاتی و ساسان قاسمی؛ فقط ایده‌ای برای تأمل بیشتر
☱ به رغم مطرح شدن در سال ۱۹۵۳، تنها در دو دهه اخیر است که بحث مسؤولیت اجتماعی شرکت‌ها مورد توجه جدی‌تر شرکت‌ها و ذی‌نفعان قرار گرفته و امروزه، شرکت‌های بسیاری در راستای این‌که مسؤولیت‌پذیر به نظر برسند، تلاش می‌کنند.
☱ ارائه گزارش‌های سالانه مسؤولیت اجتماعی شرکت‌ها می‌تواند منجر به برقراری ارتباط بهتر با ذی‌نفعان کلیدی شرکت‌ها نظیر مشتریان، کارکنان، تأمین‌کنندگان و جامعه شده و به ارتقای جایگاه و اعتبار شرکت در دید آن‌ها کمک نماید. نتایج یک پژوهش اخیر در سال ۲۰۱۱ توسط موسسه KPMG از ۳۴۰۰ شرکت در سرتاسر دنیا مشتمل بر ۲۵۰ عدد از بزرگ‌ترین شرکت‌های دنیا نشان می‌دهد که ۹۵ درصد این شرکت‌ها گزارشی از مسؤولیت‌های اجتماعی خود ارائه می‌دهند، که بیانگر ۱۴ درصد رشد در این خصوص نسبت به سال ۲۰۰۸ است. به عنوان مثال، ۶۰ درصد از بزرگ‌ترین شرکت‌های چین و ۵۸ درصد از بزرگ‌ترین شرکت‌ها در روسیه به گزارش مسؤولیت اجتماعی خود می‌پردازند.
☱ امروزه، در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، شرکت‌ها موظف به فراهم آوردن پشتیبانی جهت حل مشکلات و معضلات اجتماعی نظیر رفع فقر و بیکاری و کمک رساندن در راستای حل مشکلات زیست محیطی هستند. نتایج مطالعات پیشین نشان می‌دهد که انگیزه اصلی برای ارائه گزارش‌های مسؤولیت اجتماعی توسط ۲۵۰ شرکت برتر دنیا به ترتیب عبارتند از: ارتقای اعتبار و ارزش برند شرکت در جامعه، ملاحظات اخلاقی و افزایش انگیزه کارکنان.
☱ با این حال، به رغم افزایش توجه جامعه به مسؤولیت اجتماعی شرکت‌ها، و نقش موثر آن در رشد سودآوری و توسعه پایدار شرکت‌ها، هنوز این رویکرد جایگاه خود را در میان شرکت‌های ایرانی نیافته و مدیران ایرانی از آشنایی کافی با این موضوع برخوردار نیستند. در شرایطی که آمار دقیقی در خصوص تعداد شرکت‌های ایرانی فعال در حوزه مسؤولیت اجتماعی وجود ندارد، ضرورت توجه به این موضوع بیش از پیش احساس می‌شود.
☱ مسؤولیت اجتماعی شرکت‌ها، مستلزم تعهد شرکت‌ها به تعدیل تأثیرات اجتماعی و زیست محیطی و بهبود آن‌ها است؛ در حالی که لطمه‌ای به عملکرد اقتصادی شرکت وارد نشود. از این منظر، مسؤولیت اجتماعی شرکت‌ها متناسب با توسعه پایدار است که برآیند عملکرد و مدیریت کارآمد شرکت در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی است.
☱ پروفسور کراوسر، که گاهی از او به عنوان پدر خوانده مسؤولیت اجتماعی شرکت‌ها نیز نام برده می‌شود، معتقد است که تأثیر شرکت‌ها بر محیط اطرافشان به یک یا چندین مورد از حالت‌های زیر رخ می‌دهد:
• به‌کارگیری منابع طبیعی در فرآیند تولید
• رقابت پذیری و تأثیر آن بر بازار
• تقویت جامعه از طریق تولید فرصت‌های شغلی
• آسیب‌های زیست محیطی و تولید زباله
• ثروت آفرینی و ایجاد ارزش برای جامعه
• ایجاد گازهای گلخانه‌ای و تبعات ناشی از آن در گرمایش زمین
☱ برای انجام مسؤولیت‌های اجتماعی، شرکت‌های ایرانی می‌توانند به جای الگوبرداری محض از شرکت‌های خارجی، خود به شناسایی نیازها و خواسته‌های ذی‌نفعان پرداخته و آن‌ها را در قالب برنامه مسؤولیت‌های اجتماعی خود بگنجانند. در این راستا شرکت‌ها باید با در نظر گرفتن خواسته‌های ذی‌نفعان و ارتباط فعالانه و مستمر با آن‌ها، استراتژی مسؤولیت اجتماعی شرکت خود را به گونه‌ای تدوین نمایند که علاوه بر ارتقای رفاه اجتماعی ذی‌نفعان، برای شرکت نیز سودمند باشد.
☱ تصور اشتباهی که در میان بسیاری از مدیران رایج است، در نظر گرفتن مسؤولیت اجتماعی به عنوان دادن کمک‌های مالی بلاعوض و صدقه به گروه‌های مردمی است. اگر چه این نوع کمک‌های مالی ممکن است به حل برخی از مشکلات جامعه کمک کند، اما، این تصور از مسؤولیت اجتماعی شرکت‌ها دیدگاهی بسیار محدود است. در واقع، مسؤولیت اجتماعی شرکت‌ها بیشتر از آن‌که به نحوه خرج کردن درآمد شرکت‌ها در جامعه بپردازد، به نحوه کسب درآمد شرکت‌ها توجه می‌کند. این‌که آیا این درآمدها در قالب فعالیت‌های مبتنی بر اصول تجاری و اخلاقی کسب شده‌اند و در این راستا آیا رفاه حال ذی‌نفعان نیز لحاظ شده است یا خیر.
☱ شرکت‌های ایرانی می‌توانند از طریق شناسایی نیازهای اجتماعی ذی‌نفعان، به اولویت‌بندی آن‌ها پرداخته و در راستای تأمین تعدادی از آن‌ها که با فعالیت‌های اصلی شرکت هم‌خوانی دارند، بپردازند. به این ترتیب، از طریق برآوردن خواسته‌های ذی‌نفعان و مدیریت روابط با آن‌ها، شرکت‌ها می‌توانند اعتماد ذی‌نفعان را کسب کرده و سرمایه‌ای اجتماعی برای خود ایجاد کنند. این سرمایه اجتماعی ضمن فراهم آوردن پشتوانه فعالیت برای شرکت، ریسک ناشی از فعالیت‌های شرکت را در بلندمدت کاهش می‌دهد. هم‌چنین، اعتماد ایجاد شده در میان ذی‌نفعان می‌تواند باعث کاهش هزینه در برخی از فعالیت‌های شرکت از جمله در ارتباط به تأمین‌کنندگان شود؛ بنا بر این، نه تنها انجام مسؤولیت اجتماعی شرکت‌ها به لحاظ اخلاقی کاری منطقی است، بلکه چنان‌چه به درستی انجام شود می‌تواند به لحاظ تجاری و اقتصادی نیز برای شرکت‌ها سودمند باشد.
برداشت آزاد از دنیای اقتصاد
هو العلیم
