برداشت 
آزاد از سمیه کریمی؛ فقط ایده‌ای برای تأمل بیشتر
▬ بزرگ‌ترین چالش قرن ۲۱، فراهم کردن استانداردهای مناسب زندگی برای هفت میلیارد جمعیت دنیا بدون نابودی منابع زمین و محیط زیست یا به بار آوردن حجم بالایی از بدهی و ورشکستگی برای دولت‌ها است.
▬ برای دستیابی به چنین استانداردی، دولت‌ها و نیز بنگاه‌های اقتصادی، به «مدل‌های رشد» پایداری نیاز دارند که هم به محیط زیست، و هم به تعادل در اقتصاد توجه کرده باشد.
▬ انقلاب کشاورزی و تولد فناوری‌های دیجیتال، همگی تحولات عمده‌ای در زندگی ما به وجود آورده است، اما، به سبب کم‌توجهی به تنوع زیستی و سرمایه‌های طبیعی و نیز وضعیت عمومی گروه‌های کم‌درآمد، در مجموع، شرایط به وجود آمده ناپایدار و شکننده است. در چنین وضعیت، شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی نمی‌توانند نسبت به بحران‌های گرسنگی، فقر، بیماری و تخریب محیط زیست بی‌تفاوت بمانند و این‌گونه است که بحث «مسؤولیت‌پذیری اجتماعی شرکت‌ها» مطرح می‌شود. یکی از شرکت‌های چندملیتی خوش‌نام که به بحث مسؤولیت‌پذیری اجتماعی توجه ویژه‌ای داشته و بحث توسعه پایدار را در بطن استراتژی‌های کسب و کار خود قرار داده، شرکت «یونیلور» (unilever) است.
░▒▓ شکل‌گیری یونیلور
▬ این شرکت که در حال حاضر مالک بیش از ۴۰۰ برند معروف در کشورهای مختلف دنیا است، در حوزه‌های مختلف تولید فرآورده‌های غذایی، نوشیدنی و محصولات بهداشتی فعالیت دارد. تنها ۱۲ برند از این ۴۰۰ برند، بیش از یک میلیارد یورو در سال فروش دارند. به بیان دیگر از محصولات خوراکی تا محصولات بهداشتی، برندهای این شرکت جزئی از زندگی روزمره خانواده‌ها در ده‌ها کشور دنیا بوده است.
▬ شرکت یونیلور، در سال ۱۹۳۰ از ادغام شدن شرکت انگلیسی تولیدکننده صابون (Lever Brothers) و شرکت هلندی کَره‌سازی (Margarine Unie) تاسیس شد.
▬ امروزه، یونیلور حدود ۱۷۴ هزار کارمند در ۱۰۰ کشور دنیا را در استخدام خود دارد و از هزاران توزیع‌کننده و تأمین‌کننده مواد اولیه و گروه‌های قراردادی حمایت می‌کند. بعضی از معروف‌ترین برندهایی که یونیلور تحت مالکیت دارد، عبارتند از: داو، لیپتون، سان سیلک، رکسونا، کلوز آپ و فلورا براساس آمارها، روزانه بالغ بر یک میلیارد نفر از محصولات یونیلور استفاده می‌کنند که هیچ شرکتی تاکنون، این میزان مصرف‌کننده نداشته است. گردش مالی این شرکت تنها در سال ۲۰۱۱ چیزی حدود ۴۶ و نیم میلیارد یورو بوده است.
▬ اما چیزی که سبب موفقیت و خوش‌نامی این شرکت شده، تنها موفقیت‌های اقتصادی و گستردگی فعالیت‌هایش نبوده، بلکه رویکرد مسؤولانه‌ای است که نسبت به چالش‌های جهانی نظیر کمبود بهداشت، سوءتغذیه، کمبود آب سالم و نیز تغییرات آب و هوایی داشته است. توجه به طرح‌های توسعه تولیدات شرکت بدون این‌که کمترین زیان و ضرر به محیط زیست وارد شود، در کنار طرح‌هایی با هدف همکاری با کشاورزان به عنوان تأمین‌کنندگان مواد خام مورد نیاز این شرکت، از جمله اقداماتی است که طی ۲۰ سال اخیر مورد توجه یونیلور قرار داشته است. هم‌چنین، توجه به مصرف‌کنندگان، برگزاری برنامه‌های مختلف به منظور ارتقای بهداشت، تغذیه و توانمندسازی، در کنار برنامه‌های آگاهی‌بخشی در حوزه محیط زیست، از جمله دیگر برنامه‌هایی است که یونیلور در خلال فعالیت اقتصادی خود در نقاط مختلف دنیا دنبال می‌کند. یونیلور نیز مانند سایر شرکت‌هایی که بازار مصرف گسترده و متنوعی دارند، همواره به انجام تحقیقات درباره نیازها و اولویت‌های مصرف‌کنندگان خود پرداخته است، اما، این دسته اطلاعات که درباره نیازها، شیوه‌های زندگی و انتظارات مصرف‌کنندگان به دست آورده را، فقط برای به روز کردن چرخه تولید و به دست گرفتن بازارهای محلی به کار نگرفته، بلکه با همکاری سازمان‌های غیردولتی و محلی هر منطقه، تلاش کرده تا به رسالت اجتماعی خود مبنی بر ارتقای وضعیت معیشتی و بهداشتی مردم نیز عمل کند.
▬ مثلاً «لایف بوی» (یکی از برندهای زیرمجموعه این شرکت)، به منظور ارتقای سطح بهداشت در برخی مناطق شدیداً محروم، کمپینی با عنوان شست‌وشوی دست با صابون راه‌اندازی کرده است. به عنوان مثال، ی دیگر، برند معروف «داو»، کمپینی در زمینه شکل‌گیری مفهوم زیبایی واقعی بر پایه سلامت جسمی به راه انداخته است.
░▒▓ برنامه «زندگی پایدار»
▬ آنچه یونیلور به عنوان رسالت اجتماعی خود از آن یاد می‌کند، این شرکت را بر آن داشت که برنامه‌ای ۱۰ ساله به منظور رسیدن به توسعه‌ای پایدار در همه بخش‌های شرکت طرح‌ریزی کند. اجرای این طرح که «زندگی پایدار» نام دارد، از سال ۲۰۱۰ شروع شده و علاوه بر تمام شرکت‌های زیرمجموعه یونیلور، تمامی تأمین‌کنندگان مواد خام و نیز توزیع‌کنندگان محصولات شرکت نیز در آن مشارکت دارند.
▬ اهدافی که در این طرح به آن توجه شده، بهبود سلامت و تندرستی، بهبود تغذیه، کاهش آثار نامطلوب زیست محیطی، کاهش مصرف آب و تولید زباله‌های تجدیدناپذیر و بالاخره، بهبود وضعیت معیشت کارکنان را شامل می‌شود.
▬ بهبود سلامت و تندرستی: کمک به بهبود عادت‌های بهداشتی، کاهش شیوع بیماری‌های تنفسی و اسهال از طریق ترویج عادت شستن دست‌ها با صابون، بهبود سلامت دهان و دندان و برنامه‌ریزی برای دستیابی ۳۵ میلیون نفر به آب آشامیدنی سالم، همگی از برنامه‌هایی است که یونیلور برای بهبود سلامت و ارتقای بهداشت مصرف‌کنندگان خود در نظر گرفته است.
▬ بهبود تغذیه: ارتقای کیفیت و ارزش غذایی محصولات، از دیگر مواردی است که یونیلور در طرح زندگی پایدار خود به آن توجه کرده است. برنامه‌هایی نظیر کاهش شکر، نمک و چربی‌های مضر در محصولات غذایی تولید شده و نیز فراهم آوردن اطلاعات تغذیه‌ای مناسب برای مصرف‌کنندگان از جمله مواردی است که در خط تولید کارخانه‌های زیرمجموعه اجرا شده است.
▬ کمک به کاهش آثار نامطلوب زیست محیطی: مهم‌ترین هدف طرح زندگی پایدار در این بخش کاهش میزان تولید گازهای گلخانه‌ای و آثار مخرب زیست محیطی در مسیر تولیدات این شرکت است. این هدف با اقداماتی نظیر کاهش به‌کارگیری مواد شیمیایی مضر در تولید محصولات شوینده و پاک‌کننده و تغییر فرمول شیمیایی این محصولات، تلاش در تغییر دادن عادت‌های مصرف، به‌کارگیری انرژی‌های تجدیدپذیر و نوسازی کارخانه‌ها در حال اجرا است.
▬ به عنوان مثال، یونیلور در سال ۲۰۰۰، ماده خنک‌کننده HFC که نقش موثری در تولید گازهای گلخانه‌ای دارد را، از دستگاه‌های بستنی‌سازی خود حذف کرد.
▬ کاهش مصرف آب: یونیلور در زمینه کاهش مصرف آب در کشاورزی و مزرعه‌های تأمین‌کننده مواد اولیه خود، اقدامات موثری انجام داده است. در کنار این برنامه، تولید محصولات شوینده و بهداشتی که ضمن مصرف آن‌ها آب کمتری برای شست‌وشو لازم باشد، از دیگر برنامه‌هایی است که این شرکت در دست اجرا دارد.
▬ کاهش تولید زباله: اقدام برای کاهش تولید زباله در مسیر تولید محصولات و نیز کاهش تولید زباله ناشی از مصرف محصولات، از جمله مواردی است که در برنامه «زندگی پایدار» یونیلور مورد تأکید قرار گرفته است. کاهش حجم مواد به‌کاررفته در بسته‌بندی، تجدیدپذیر کردن بسته‌بندی محصولات، حذف پی. وی. سی در چرخه تولید و نیز راه‌اندازی کارخانه‌های جدید، از این دست اقدامات هستند.
▬ بهبود معیشت کارکنان و تأمین‌کنندگان و توزیع‌کنندگان: توجه به سلامت و ایجاد شرایط بهتر برای کارکنان کارخانه‌ها و شرکت‌های زیرمجموعه، از جمله اولویت‌های یونیلور در سال‌های اخیر بوده است و در همین راستا کاهش احتمال حوادث و صدمات جانی برای کارگران، بهبود سلامت و وضعیت تغذیه‌ای کارکنان، کم کردن میزان سفر برای کارکنان به منظور راحتی حال آن‌ها از دیگر طرح‌هایی است که این شرکت اجرای آن را مدنظر دارد. هم‌چنین، یونیلور ارتباطی تنگاتنگ با تأمین‌کنندگان مواد خام، کشاورزان و نیز توزیع‌کنندگان محصولات خود دارد و توجه به بهینه کردن روش‌های تولید در کشاورزی و شرایط معیشتی این دو گروه نیز از جمله مواردی است که در طرح زندگی پایدار به آن توجه شده است. بر همین اساس، بررسی عملکرد این شرکت در سال ۲۰۱۱ نشان می‌دهد که در راستای نیل به اهداف طرح زندگی پایدار، ۵/۳۴ میلیون نفر تحت پوشش برنامه شست‌وشوی دست با صابون شرکت «لایف بوی» قرار گرفته‌اند. هم‌چنین، در سال‌های اخیر، میزان تولید گازهای گلخانه‌ای به طور محسوسی کاهش یافته است و نیز ۶۴ درصد از روغن نخل مورد نظر در تولید محصولات بهداشتی شرکت از منابع تجدیدپذیر خریداری شده است.
▬ مسلماً یونیلور تنها شرکتی نیست که به دنبال بروز بحران‌های مختلف فقر، بیماری و تخریب محیط زیست بی‌تفاوت نمانده و اجرای برنامه‌های متعددی در راستای مسؤولیت‌پذیری اجتماعی را در دستور کار خود قرار داده است. در شرایطی که بیش از یک میلیارد انسان در دنیا از حداقل نیازهای درخور شأن و منزلت خود محروم هستند، حضور شرکت‌هایی از این دست بسیار ضروری به نظر می‌رسد.
▬ در چنین شرایطی شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی دیگر نمی‌توانند بی‌تفاوت باقی بمانند یا هم‌چون سدی در برابر این خیل عظیم انسانی قرار گیرند، بلکه بر عکس، آن‌ها باید در صدد همکاری با دولت‌ها و سایر نقش آفرینان در جامعه برآیند و با بسیج علم، فناوری و دانش مدرن خود، به مقابله با بحران‌های به هم‌تنیده‌ای هم‌چون گرسنگی، بیماری، تخریب محیط زیست و نیز وجود محرومیت‌های مختلف در بخش‌های گستره‌ای از جامعه بشری، برخیزند.
برداشت آزاد از دنیای اقتصاد
هو العلیم
