نوربرت وینر در سایبرنتیک
▬ واژههایی چون «موجود زنده»، «مقصود»، و «روح» برای پنداشتهای دقیق دانشمندانه بسیار نابسندهاند.
▬ این اصطلاحات، اهمیت خود را از آنجا کسب کردهاند که ما در گروه ویژهای از پدیدهها، یگانگی و وحدتی تشخیص دادهایم، ولی، در واقع، هیچ گونه پایه و اساس بسندهای برای توصیف این یگانگی در دست نیست.
▬ هر بار که پدیدهی نویی را مییابیم که تا درجهای در آن گونه چیستیها که قبلاً «پدیدههای زندگانی» نام نهادهایم شریک هستند، ولی، با تمام نمادهای وابستهای که اصطلاحات «موجود زنده» را تعریف میکنند تطابق ندارد، با این مسأله روبرو میشویم که آیا واژهی «موجود زنده» را فراخ کنیم تا آنها را در خود بگنجاند، یا تعریف واژه را به نحوی محدود نماییم که آنها را مستثنی کند.
▬ در گذشته نیز ما به این مسأله هنگام بررسی ویروسها برخوردیم؛ چه، برخی از گرایشهای «موجود زنده»، مانند پایداری، تولید مثل، و سازمان، را از خود نشان میدهند، ولی، این گرایشها را به صورت کاملی بروز نمیدهند، و حال که شباهتهایی در رفتارهای ماشینها و موجودات زنده به چشم میخورد، این مسأله که آیا ماشینها زندهاند یا نه از نگرگاه ما فقط مشکلی معنایی است و ما آزادیم که در پاسخ دادن به آن راهی را انتخاب کنیم که به بهترین وجهی مناسب حال ماست. ...
▬ اگر بخواهیم واژهی «موجود زنده» را شامل کلیهی پدیدههایی سازیم که در محل خود، بر خلاف جریان بینظمی فزاینده، ساز و کار کم و بیش منظمی دارند، آزادیم چنین کنیم. و لیکن، آنگاه، بسیاری از پدیدههای کیهانی را که کمترین وجه تشابهی با آنچه معمولاً زنده میدانیم، دارد را نیز در بر میگیرد. بنا بر این، به عقیده من، بهتر آن است که از استوار فرض کردن اصطلاحاتی مانند «زندگی»، «روح»، «حیات»، و امثالهم، که خود به استوار کردن نیاز دارند، دوری جوییم، و در اشاره به ماشینها، فقط بگوییم که هیچ دلیلی وجود ندارد که نشود آنها را به موجودات انسانی شبیه بدانیم. ماشینها نیز مانند انسان، محدودههایی از آنتروپی اندک در متن فضای کلیتری که آنتروپی در آن رو به افزایش است، هستند.
▬ زمانی که من ساختار زنده را با چنین ماشینی مقایسه میکنم، حتی، برای یک لحظه مقصودم این نیست که فرایندهای ویژه فیزیکی، شیمیایی، و روحانی زندگی، بدان معنا که عادتاً میشناسیمشان، مانند آنهایی هستند که درون ماشینهای مقلد زندگی روی میدهند. منظور من صرفاً آن است که هر دو میتوانند در جای خود، نمونهای از فرآیندهای پادآنتروپیک باشند.
مآخذ:...
هو العلیم