برداشت آزاد از محمود متوسلی؛ فقط ایدهای برای تأمل بیشتر
▬ تحلیلهای اقتصادی ریکاردو چهارچوب هماهنگی از دکترین کلاسیکها فراهم آورد. دیدگاههای او در توسعه اقتصادی از نظم معینی برخوردار نیست. ریکاردو کشاورزی را مهمترین فعالیت اقتصادی به شمار میآورد و هدف غایی علم اقتصاد را تأمین مواد غذایی و رفاه عموم مردم تلقی میکند.
░▒▓ فرایند تولید
▬ ریکاردو معتقد است سه گروه سرمایهدار، کارگر و صاحب زمین فرایند تولید را سامان میدهند. در این میان سرمایهدار کلیدیترین نقش را در مدل اقتصادی ریکاردو بازی میکند. سرمایهدار زمین را اجاره میکند، کارگر را استخدام مینماید و عوامل و ابزار لازم تولید را در اختیار میگیرد. بدینترتیب تولید ساماندهی میشود. مهمتر اینکه سرمایهگذاری مجدد سود، موجب «انباشت سرمایه» میشود که لازمه آفرینش و تداوم فرایند توسعه اقتصادی است. نیروی کار کاملاً به سرمایهدار وابسته است.
░▒▓ ارزش مبادلهای کالاها
▬ ریکاردو سعی دارد تفسیر جدیدی از ارزش مبادلهای کالاها ارائه دهد و از این طریق علل اصلی تغییرات قیمت را بشناسد. شناخت علل اصلی تغییرات قیمت کالاها و خدمات کمک خواهد کرد تا آثار و پیامدهای سیاستهای مختلف بر عوامل مولد مشخص شود، تخصیص بهینه عوامل در این خصوص صورت گیرد و حداکثر درآمد و رفاه ملی حاصل شود.
▬ سود. کسب سود انگیزه اصلی هر حرکت و فعالیتی است. تغییرات سود به تغییرات دستمزد بستگی دارد و دستمزد نیز متأثر از قیمت مایحتاج عمومی است. قیمت مایحتاج عمومی نیز عمدتاً از قیمت مواد غذایی تأثیر میپذیرد.
░▒▓ انباشت سرمایه
▬ به نظر ریکاردو سرمایهای که نتواند در هیچ فعالیت مولدی به کار گرفته شود اصولاً انباشته و جمعآوری نمیگردد. فقط زمانی سرمایه راکد میماند که دستمزدها به علت افزایش قیمت کالاهای ضروری به میزان قابل توجهی افزایش یافته، سود ذخایر سرمایه بسیار اندک شود. اثرات انباشت سرمایه در کشورهای مختلف متفاوت است و به طور عمده به حاصلخیزی خاک بستگی دارد.
░▒▓ توسعه و سکون اقتصادی
▬ با به کارگیری نیروی کار و سرمایه بیشتر، به تدریج محدودیت زمین ظاهر میشود و سود حاصل از سرمایهگذاری کاهش مییابد. کارکرد مجموعه این روابط نهایتاً سکون اقتصادی را حاکم میکند.
░▒▓ تجارت خارجی
▬ تجارت خارجی، برای تمامی کلاسیکها و بویژه ریکاردو، گرهگشا و راه نجات از سکون اقتصادی است. تجارت آزاد، تخصص و تقسیم کار بینالمللی را سبب میشود، درآمد جهانی را افزایش میدهد و بهترین استفاده از منابع در سطح بینالمللی را ممکن میسازد. در واقع توسعه صادرات و واردات، فضای بیشتر و فرصتهای جدیدتری برای انباشت سرمایه داخلی و ظهور خلاقیتها و نوآوریها فراهم میکند. حمایت معقول از صنایع نوپا در کوتاهمدت برای پرکردن خلأ موجود در تجارت خارجی و کسب مزیت نسبی ضروری است. کلاسیکها عوامل تولید را در سطح بینالمللی غیرمتحرک فرض میکنند. بنابراین رفع عوامل عدم تحرک، توسعه ملی و جهانی را تشدید مینماید.
▬ از دید ریکاردو، دخالت غیرضروری دولت میتواند مانع توسعه شود. ریکاردو خدمات دولتی را، به رغم مفید بودن، غیرمولد مینامد. با دخالت کمتر دولت در امور اقتصادی شرایط اقتصادی بهبود و درآمد ملی افزایش مییابد.
مآخذ:...
هو العلیم