برداشت 
آزاد از محمود متوسلی
░▒▓ توسعه پایدار و تحولات آن
▬ توسعه پایدار، از معدود مفاهیم و شرایطی است که هم دارای جذابیت‌های خاصی برای سیاستمداران و تصمیم‌سازان است و هم با آرمان‌های آحاد جوامع هم‌خوانی دارد. توسعه پایدار یک ایدئولوژی سیاسی با دیدگاهی آرمان‌خواهانه است و اگرچه برخی از جنبه‌های توسعه پایدار در سطح نسبتاً قابل قبولی تجزیه و تحلیل و در خصوص آن‌ها نظریه‌پردازی شده است. لیکن، نمی‌توان هیچ نظریه شناخته شده اقتصادی را یافت که به طور جامع، کلیه ابعاد و مقولات مورد بحث و مرتبط با توسعه پایدار را به بحث و نقد گذارده باشد. این در حالی است که این مفهوم قدمت قابل توجهی در ادبیات اقتصادی دارد.
░▒▓ تعریف توسعه پایدار
▬ توسعه پایدار هدف آرمانی کلیه جوامع است. لیکن باید توجه داشت حذف شکاف کنونی میان دو دنیای توسعه‌یافته و در حال توسعه بدون پایداری فرایند توسعه امکان‌پذیر نیست. توسعه پایدار کلیه جنبه‌ها و ابعاد زندگی بشر را در بر می‌گیرد. بر این اساس نباید انتظار داشت این مقوله به سادگی قابل تعریف و به سهولت قابل سنجش باشد. این اصطلاح توجه طیف وسیعی از علوم مختلف را به خود جلب نموده است. وجوه توافق این رویکردهای گوناگون به پایداری، در بیان اینگهام به شرح زیر است:
• سیستم پایدار، قادر به حرکت و پیشروی بدون توقف در طول زمان است؛ لذا باید در تعادل باشد.
• پایداری سیستم کشاورزی مستلزم مقاومت در برابر فشار برای سقوط است. ایجاد سیستم‌های مدرن کشاورزی با ریسک بالایی همراه است.
• پایداری بر لزوم صرفه‌جویی در منابع غذایی متمرکز است.
• کشورهای در حال توسعه باید به یک سیستم پایدار تولیدی دست یابند. این پایداری بیشتر باید در بخش فعالیت‌های سنتی و کشاورزی حاصل شود.
• بخش سنتی جوامع سازگاری بیشتری با پایداری دارند تا بخش‌های مدرن و بازاری.
▬ سامسن معتقد است که ترکیب «توسعه پایدار» پیچیدگی بسیار بیشتری نسبت به مفهوم توسعه دارد. ترکیب این دو واژه مفهومی را می‌آفریند که بسیار بیشتر از حاصل جمع اجزاست.
▬ استراتژی جهانی حفاظت اشاره می‌کند که «برای اینکه توسعه، پایدار باشد باید عوامل اکولوژیک و اجتماعی را همانند عوامل اقتصادی، و سود و زیان بلندمدت فعالیت‌های جانشین یکدیگر را همانند سود و زیان کوتاه‌مدت آن‌ها مورد توجه قرار دهیم». این منبع، پیدایش شیوه توسعه پایدار را پاسخی به پنج مشکل بزرگ دنیای کنونی می‌داند: پیوند بقا و توسعه جهانی، ارضای نیازهای اولیه انسانی، دست‌یابی به عدالت اجتماعی، حفظ توان زیست‌محیطی و بالاخره زمینه‌سازی خودمختاری اجتماعی و تنوع فرهنگ.
▬ کمیسیون جهانی محیط زیست و توسعه نیز توسعه پایدار را «فرایند تغییر در استفاده از منابع، هدایت سرمایه‌گذاری‌ها، جهت‌گیری توسعه دانش فنی، و تغییر نهادی سازگار با نیازهای حال و آینده» می‌داند.
▬ صندوق جهانی حیات‌وحش در گزارش سال ۱۹۹۶ خود توسعه پایدار را مردم محور می‌داند.
▬ دیدگاه گزارش برونتلند درباره توسعه پایدار، بیشترین توافق و اجماع عمومی را در میان اندیشمندان علم اقتصاد برانگیخته است: «توسعه پایدار، آن توسعه اقتصادی و اجتماعی است که نیازهای نسل خاصی را بدون به خطر افتادن توانایی ارضای نیازهای نسل آتی برآورده کند».
▬ توسعه پایدار به جای تمرکز صرف بر جنبه اقتصادی توسعه، فلسفه‌ای از ابعاد اجتماعی و زیست‌محیطی را با بعد اقتصادی طراحی می‌کند. در حقیقت کارکرد هم‌زمان این سه جنبه، تحقق جمعی اهداف ایجاد رفاه، معیشت، ریشه‌کنی فقر و برخورداری همگان از زندگی مطلوب و افزایش دامنه انتفاع نسل آتی از منابع طبیعی را دنبال می‌کند.
▬ بعد اخلاقی توسعه پایدار تمایز توسعه پایدار از اقتصاد محیط زیست را در بر می‌گیرد. توجه به این نکته در توسعه پایدار الزامی است.
▬ در توسعه پایدار تأکیدی اخلاقی بر «عدالت»، بویژه عدالت بین نسل‌ها، وجود دارد.
▬ در تحلیل‌های بانک جهانی، پایداری توسعه به سه حوزه پایداری اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی تقسیم شده است. پایداری اقتصادی شامل حفظ و پاسداری از سرمایه‌های اقتصادی است. برای پایداری اقتصادی لازم است کل هزینه‌ها، شامل هزینه‌های زیست‌محیطی در محاسبات، درونی شود.
▬ پایداری زیست‌محیطی به حفظ و نگهداری از «نظام پشتیبان حیات» اشاره دارد. حفظ این پایداری مستلزم استخراج منابع تجدیدپذیر بر اساس اصل «محصول پایدار» است.
▬ پایداری اجتماعی نیز با توجه به حفظ سرمایه‌های اجتماعی تعریف می‌شود. این سرمایه‌ها شامل اخلاقیات، فرهنگ، سازماندهی و ذخایر اجتماعی- سیاسی است.
▬ در کل، توسعه پایدار جمع این سه نوع پایداری و اهداف آن‌ها را به طور هم‌زمان و در کنار هم مورد توجه قرار می‌دهد؛ چرا که مفهوم جدید توسعه پایدار، کلی‌نگر بوده، همه ابعاد اجتماعی، اقتصادی، زیست‌محیطی را شامل می‌شود و مهم‌ترین نکته جذاب توسعه پایدار نیز همین جامع‌نگری است. به این دلیل، معمای توسعه پایدار نمی‌تواند از طریق تمرکز بر اجزا حل شود.
░▒▓ مشخصه‌های اصلی توسعه پایدار
▬ هشت ویژگی اصلی قابل استخراج برای مفهوم توسعه پایدار به شرح ذیل است.
▬ پایدار شدن توسعه به جای رشد مستمر.
▬ سیستم اکولوژیک – اجتماعی سیستمی بسته است و سیستم اقتصاد، یک سیستم باز.
▬ مکمل بودن سرمایه‌های طبیعی با دیگر عوامل تولیدی.
▬ عدالت بین نسل‌ها و درون نسل‌ها.
▬ عدم تمرکز تصمیم‌گیری‌های اجتماعی- اکولوژیک.
▬ افزایش ارزش محیط زیست در تصمیمات اجتماعی- اکولوژیک.
▬ گسترش افق فکری در تصمیمات اکولوژیک – اجتماعی.
▬ رعایت اصل احتیاط در تصمیمات اجتماعی – اکولوژیک.
مآخذ:...
هو العلیم
با سلام لطفا منابع ذکر کنید
----------------
سلام و احترام
انتشار مطالب در اینجا فقط جهت تأمل بیشتر است.
جهت در یافت متن کامل ایمیل خود را ارسال فرمایید.